نشست "تاثیر رای وحدت رویه ۱۴۰۲/۷/۹ دیوان عالی کشور بر جایگاه هیئت منصفه مطبوعات" برگزار شد
نشست "تاثیر رای وحدت رویه ۱۴۰۲/۷/۹ دیوان عالی کشور بر جایگاه هیئت منصفه مطبوعات" روز یکشنبه 19 آذر در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "تاثیر رای وحدت رویه ۱۴۰۲/۷/۹ دیوان عالی کشور بر جایگاه هیئت منصفه مطبوعات" به همت انجمن حقوق شناسی، گروه حقوق خانه اندیشمندان علوم انسانی و موسسه حقوق و هنر، روز یکشنبه ۱۹ آذر ۱۴۰۲ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.
کامبیز نوروزی: با رای در نظر گرفته شده، آسیب جدی به نظام حراست از آزادی بیان وارد شده است
کامبیز نوروزی از حقوقدانان، اظهار داشت: نهاد هیئت منصفه یکی از پر چالش ترین نهادهای حقوقی در ایران است. اولین بار در سال ۱۲۸۶ نهاد هیئت منصفه با وضع متمم قانون اساسی مشروطه وارد نظام حقوقی ایران شد. در قانون اساسی جمهوری اسلامی مجدد تصویب شد که رسیدگی به جرایم مطبوعاتی با حضور هیئت منصفه و علنی برگزار شود.
وی افزود: از موضع شرع، معتقدند که قضاوت خاص قاضی است و بعضی می گویند هیئت منصفه صلاحیت قضاوت ندارد چون افراد آن قاضی نیستند اما باید به این توجه داشت که هیئت منصفه قضاوت نمی کند. در فرض عمومی می گوییم هیئت منصفه نماینده افکار عمومی در دادگاه است. رکن مادی جرائم مطبوعاتی، انتشار است. رسانه با افکار عمومی سر و کار دارد و این افکار عمومی است که باید تشخیص دهد که تاثیر مجرمانه بر افکار عمومی گذاشته شده است یا خیر. پس هیئت منصفه باید یک عنصر مهم در دادگاه باشد.
او اضافه کرد: با رای صادره، هیئت منصفه در حد کارشناس هم در نظر گرفته نمی شود و آسیب جدی به نظام حراست از آزادی های بیان وارد شده است.
عباس شقاقی: جایگاه هیئت منصفه نه تنها زیر سوال نرفته بلکه تقویت هم شده است
عباس شقاقی قاضی دیوان عالی کشور، ابراز داشت: هیئت منصفه یک آیین نامه داخلی برای خود تصویب کرده اند که در آن دو نفر مخالف و موافق صحبت کرده و بعد رای گیری می کنند. اما این بحث مطرح می شود که این رای وحدت رویه چرا شکل گرفت و آیا جایگاه هیئت منصفه را از بین می برد؟
وی افزود: در این رای گفته شده است پس از شور هیئت منصفه، رای بر اساس قانون صادر می شود. به نظر بنده، این رای نه تنها جایگاه هیئت منصفه را زیر سوال نبرده است بلکه تقویت هم کرده است. این موضوع را با توجه به تجربه ای که در دادگاه مطبوعات داشته ام، می گویم.
مهدی صبوری پور: در هیئت منصفه می توان کسانی را منصوب کرد که آگاه باشند
مهدی صبوری پور از اساتید دانشگاه، بیان داشت: یک سوی این قضیه، بحث استقلال قاضی است و سوی دیگر، مفهوم مخالف تبصره ۲ ماده ۴۳ است. به نظر می رسد هیئت مجموعه دیوان بیم تایید شورای نگهبان را هم داشته اند. بحث دیگر هم، شبهه مغایرت با شرع است. اگر قاضی را به تبعیت از رای هیئت منصفه ملزم بکنیم شرعی است؟ از ابتدا معنایی از هیئت منصفه مدنظر بوده است که شریک در صدور حکم باشد. در اولین قانون گذاری بعد از انقلاب، ما الزامی بودن رای هیئت منصفه برای قاضی را می بینیم.
وی افزود: بحث دیگر این است آیا هیئت منصفه عوام الناس هستند و کیفیت قضاوت را پایین می آورند؟ این ناشی از کارکرد ضعیف هیئت منصفه است. ما هیئت منصفه انتصابی داریم پس می توانیم کسانی را منصوب کنیم که آگاه باشند. ما اگر نهادی را با تمام کارکردهایش نمی خواهیم از همان اول آن ها را وارد نکنیم.
محمدعلی وکیلی: نهاد هیئت منصفه مایه دلگرمی اهالی مطبوعات بود
محمدعلی وکیلی مدیر مسئول روزنامه ابتکار، اظهار داشت: ما قاضی صاحب نظر در بخش جرائم منتسب به مطبوعات نداریم. در فهم مفاهیم قانون مطبوعات، مثلا تشویش اذهان عمومی جزء اعمال مجرمانه آمده، در حالی که کار رسانه تشویق اذهان عمومی و هشدار دادن است. الان مراجع مختلفی این حق را برای خودقائلند که نقش مدعی العموم را ایفا کنند. اساس اتهامات جامعه مطبوعاتی مدعی العموم دارد نه شاکی خصوصی.
وی افزود: نهاد هیئت منصفه مایه دلگرمی اهالی مطبوعات بود. البته لزوما همه کارهای هیئت منصفه مورد تایید نیست اما باید به ساز و کارهایی که گذاشته شده است اعتنا کنیم. یکی از موانع توسعه در ایران این است که ما عمده هزینه ها را برای دولت سازی کرده ایم نه جامعه سازی. ما نهادسازی نکردیم بلکه نهادستیزی انجام دادیم.