نشست "حقوق زن و خانواده در ایران باستان" برگزار شد
نشست "حقوق زن و خانواده در ایران باستان" روز یکشنبه ۱ بهمن در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "حقوق زن و خانواده در ایران باستان" به همت انجمن حقوق شناسی و خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز یکشنبه ۱ بهمن ۱۴۰۲ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. علیرضا غریب دوست دبیری این نشست را برعهده داشت. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.
محمدحسین ساکت: ما قبلا در چنبره منابع یونانی در مورد زنان ایران باستان گرفتار بودیم
محمدحسین ساکت از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: ما در زمان دانشجویی در دانشگاه تهران تاریخ حقوق داشتیم و این رشته را مرحوم محمدحسین علی آبادی درس می داد. او بیشتر حقوق زمان هخامنشی را بحث می کرد. اما در برنامه های درسی الان، به تاریخ حقوق و فلسفه حقوق بهایی داده نمی شود و نتیجه این می شود که قاضی، وکیل و استاد حقوق ما، حقوق را از درون دریافت نمی کند.
وی افزود: ما قبلا در چنبره منابع یونانی در مورد زنان ایران باستان گرفتار بودیم. فلسفه یونان در مجموع نسبت به زن خوشبین نیست و زنان را به شکل عناصر خیانت گر و توطئه گر می شناسد. اما بعدها تحولی در منبع شناسی ایجاد شد و تحقیقات بعدی، بسیاری از پندارهای سست پیشین را از بین برد. مثلا الواح پرسپولیس نشان می دهد که زنان ترتیب دهندگان و شرکت کنندگان در مهمانی ها بودند و این برخلاف پندار یونانیان است.
خدیجه صلح میرزایی: در زمان مادها زن سالاری وجود داشته است
خدیجه صلح میرزایی از اساتید دانشگاه، بیان داشت: بحث تاریخ، بحث سختی است. این درست است که باستان شناسی در بعضی جاها به کمک آمده است اما در بعضی موارد هم نمی تواند کمک کند. در تاریخ بسیار کم در مورد مباحث اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بحث شده است. در تاریخ بیشتر بحث نظامی و سیاسی مطرح شده است. تاریخ، تاریخ مردانه بوده است و مردها آن را نوشته اند. ما معمولا از عامه مردم و زنان در تاریخ چیزی نمی بینیم.
وی افزود: ما در زمان مادها زن سالاری و مادر سالاری داشته ایم که در اواخر دوره مادها، به سمت مرد سالاری پیش می رود. در آن زمان، زن رییس خانواده بوده است. در دوره هخامنشی بحث دین زرتشت وجود دارد که در آن جا بحث برابری مطرح است و بحث زن و مرد بودن مطرح نیست. هرودت اقرار می کند که آتوسا همسر داریوش، پا به پای داریوش در جنگ ها حاضر بوده است. لوح های تخت جمشید نشان می دهد که سرکارگرها زن بوده اند. در آن زمان زن ها تنهایی می توانستند به سفر بروند.
او ادامه داد: به نظر من بهترین حکومت ایران باستان، اشکانیان بودند چون مردمی تسامح گرا بودند و به همه عقاید و ادیان احترام می گذاشتند. حتی در زمان اشکانیان مورد داشته ایم که زنان به قدرت رسیده اند. اما در دوره ساسانیان دین و سیاست از هم جدا نیستند، هر چند که در این دوره زن قاضی هم داشته ایم.
عزیز نوکنده: بر اساس مستندات، در زمان هخامنشیان یک نظام حقوقی مقتدر وجود داشته است
عزیز نوکنده از اساتید دانشگاه، بیان داشت: در ایران باستان یک نظام حقوقی وجود داشته است. کلمه ایران در زمان اردشیر بابکان مطرح شده است و در منابع هخامنشی، کلمه پارسیان را به کار می برند. مکتوبات نظام حقوقی ما از سال ۳۵۰ میلادی شروع می شود. حقوق دان با مستندات سر و کار دارد نه با احساسات.
وی افزود: بر اساس مستندات، در زمان هخامنشیان یک نظام حقوقی مقتدر وجود داشته است. برابری زن و مرد وجود داشته و نگاه جنسیتی وجود نداشته است. در آن زمان، زن پادشاه برای گرفتن چیزی باید رسید می داد که نشان دهنده یک حکومت قانونمند بوده است. زن استقلال مالی داشته است. دستمزد زن و مرد برابر بوده است. فرمانده گارد جاویدان داریوش یک زن بوده است.
مرضیه کاظمی: حضور زنان و دختران در کتیبه ها دارای پیام های خاصی است
مرضیه کاظمی از پژوهشگران، ابراز داشت: یکی از نکاتی که معمولا در کتیبه ها آمده است، بحث حقوق زایمان و مرخصی است. در کتیبه ها مشخص شده است که زنان و مردان حقوق بخصوصی می گرفتند. در حالت عادی، زنان دو واحد جیره دریافت می کردند و یک مرد سه واحد جیره دریافت می کرده است. اگر زنی پنج واحد دریافت کرده باشد، آن زن رییس بوده است.
وی افزود: زن در هنگام به دنیا آوردن فرزند، صرفا یک روز دو برابر جیره خودش را دریافت می کرده است. در آن زمان، به دنیا آوردن پسر قدری مهم تر بوده است چون می توانستند در جنگ ها از آنها استفاده کنند.