به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "دیدار نوروزی اهالی علوم اجتماعی" به همت گروه علوم اجتماعی خانه اندیشمندان علوم انسانی و انجمن جامعه شناسی ایران، روز سه شنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۳ در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

غلامرضا غفاری: امیدوارم تحول و نوخواهی در دل یکایک ما اتفاق بیفتد

غلامرضا غفاری مدیر گروه علوم اجتماعی خانه اندیشمندان علوم انسانی، بیان داشت: از همه کسانی که دعوت گروه علوم اجتماعی خانه اندیشمندان را برای حضور در این مراسم پذیرفته اند، تشکر می کنم. سال نو را تبریک عرض کرده و بهترین ها را برای کشور عزیزمان آرزو دارم. سخنرانان امروز در مورد زیر و بم های آیین نوروز صحبت خواهند کرد. امیدوارم تحول و نوخواهی فقط در دل طبیعت نباشد بلکه در دل یکایک ما اتفاق بیفتد.

مقصود فراستخواه: نوروز به ما فضای توجه می دهد

مقصود فراستخواه از اساتید دانشگاه، ابراز داشت: خوشحالم که امروز در خدمت اصحاب علوم اجتماعی هستم. در کلیشه های مطالعات اجتماعی ما، انسان شناسی تا حد زیادی مغفول مانده است. هژمون شدن بعضی از رشته ها در مطالعات وجود دارد. به نظرم انسان شناسی در بخش بزرگی از پژوهش های ما به حاشیه رفته است. با مطالعات انسان شناسی به یاد می آوریم که کهن الگوها هنوز هستند، اسطوره ها هنوز هستند و می خواهند بمانند. نوروز، بخشی از زبان اجتماعی مردم این سرزمین در درازنای تاریخ بوده و هست. اما به نظر می رسد همه ما مقهور یک کلان روایت شده ایم. شاید گاهی متوجه نشویم که اسطوره ها همچنان در بخشی از جامعه ما وجود دارند.

وی افزود: توجه به مراسمات نوروز، گاهی برای ما یک گفتمان سیاسی شده است. نمی شود این میهن و این سنت های آیینی را نادیده گرفت. ملت های کهن سال مثل ما در جهان معدود است. ملت ایران ساختمان اجتماعی اش طبقات زیرین زیادی دارد مثلا شاعرانگی که در فرهنگ ما است، شاید میراثی است در فرهنگ اساطیری. ما یک انسان شناسی تفسیری لازم داریم. محقق علوم اجتماعی در ایران باید ادراک بکند که مردم چه ادراکی دارند. ما باید تلاش کنیم که بدانیم مردم چطور زندگی می کنند؟ ما باید مراقبت کنیم و فهم فرهنگی داشته باشیم و بدانیم که نوروز و این سنت های آیینی هنوز هست.

او ادامه داد: باید بپذیریم که انسان در حیات خود مناسک هم دارد و نوروز از آن مناسک است. نوروز زمان خطی را تعلیق می کند و به ما فضای توجه می دهد. فرهنگ، یک حوزه معنایی است و سنت ها بخشی از حوزه معنایی هستند. در فرهنگ ایرانی نشانه شناسی خیلی مهم است. از نوروز تجدید حیات را یاد گرفته ایم.

نعمت الله فاضلی: نوروز، شگفت انگیزترین ابداع فرهنگی ایرانیان است

نعمت الله فاضلی از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: خرسندم که خانواده علوم اجتماعی ایران برای تبریک نوروز گرد هم جمع شده اند. من کتابی به نام "نوروز نوشت" نگاشته ام و تأملاتم را درباره نوروز نوشته ام. مدتی دارم تلاش می کنم تا نوروز را بیندیشم. نوروز، نوآوری و نواندیشی است. نوروز، شگفت انگیزترین ابداع فرهنگی ایرانیان است. در کتابی آمده است که آیین ها هم توصیفی از واقعیت اجتماعی هستند و هم در عین حال شکل آرمانی و ایده آل و مطلوب از جامعه خودشان هستند. وقتی بخواهید جامعه ای را بفهمید، راه درستش این است که آیین های آن جامعه را به خوبی بکاوید.

وی افزود: نوروز در معنای وبری، تیپ ایده آل جامعه و فرهنگ ایرانی است. یکی از الگوهایی که ما می توانیم روی آن کار کنیم، الگوی خیام است. کتاب نوروزنامه خیام، از حیث معرفت شناختی و روش شناختی، پدیده شگفتی است. خیام نوروز را در بستر ساختار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایران قرار می دهد. او توضیح می دهد که نوروز حقیقت است. نوروزیان شکل آرمانی زندگی خود را نوروزی تعریف کرده اند. نوروز، مواجهه شادمانی جامعه ایرانی با هستی است. رکن بنیادی آیین ها، ارتباط است. نوروز، فرم آرمانی جامعه نوروزی و جامعه ایرانی است. جامعه ایرانی مغز نوروزی دارد.

او ادامه داد: در روش شناسی که خیام به کار برده است، نوروز را به صورت پدیده اجتماعی تام می بیند. نوروز، در هسته معنایی الگوی آرمانی خودش، فرمی از یادگیری و اندیشه ورزی است. جامعه نوروزی، جامعه ای است که می تواند در بستر سامان نوروزی خودش را باز تعریف کند. نوروز را به مثابه تئوری بفهمیم. هیچ آیینی به اندازه نوروز، آینده را در خودش تجلی نمی دهد. نوروز با تمام موازین حقوق بشر سازگار است.

داریوش رحمانیان: بزرگ ترین سرمایه ما، خود مفهوم و روایت ایران است

داریوش رحمانیان از اساتید دانشگاه، ابراز داشت: از خانه اندیشمندان علوم انسانی و انجمن جامعه شناسی بابت برپایی این نشست تشکر می کنم. من در شب یلدا نوشتم که یلدا یعنی نومیدی ممنوع. یلدا می گوید هر چقدر هم شب دراز باشد، مغلوب نور خواهد شد. نوروز یعنی روزی که ما نو شده باشیم.

وی افزود: ما با یک بیماری به اسم فردافکنی مواجه هستیم. فردافکنی یعنی حسرت گذشته و آینده می شوی و این بزرگ ترین فریب شیطان است. امروزی شدن و اکنون شدن پیام نوروز است. در فرهنگ ایرانی هیچ کس همچون خیام پنجه در پنجه دیو فردافکنی نیفکنده است و همه سخنش این است که اکنون را دریاب. بزرگ ترین سرمایه ما، خود مفهوم و روایت ایران است. نوروز را باید در حوزه دیپلماسی عمومی و فرهنگی در جهان به صدا در آورد. در زمانه ای ایران هراسی در دستور کار قدرت های دور و نزدیک قرار گرفته است، صلح دوستی ایرانیان را به جهان معرفی کردن، مهم است.