به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، آیین یادبود "دومین سالگرد درگذشت دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن" به همت خانه اندیشمندان علوم انسانی و جمعی از دوستداران دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن، روز چهارشنبه ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. خلاصه ای از گزارش این مراسم در ادامه می آید.

هادی خانیکی: اسلامی ندوشن متفکری بود که به اخلاق و انسانیت اهمیت فراوانی می داد

هادی خانیکی از اساتید دانشگاه، ابراز داشت: یاد و نام مرحوم محمدعلی اسلامی ندوشن را گرامی می دارم. سه تشکر دارم از سه نهاد و گروهی که موجب شدند توجه جامعه ما به یکی از گنج های این سرزمین بیشتر شود. اول از شهروندان ندوشنی تشکر می کنم که این حس را زنده کردند که سرمایه فرهنگی به چه معناست. از محمدجواد حق شناس و مجله نیم روز تشکر می کنم که با علایق فرهنگی، کارهای به ظاهر کوچک اما پر دامنه ای در زمینه نشر اندیشه اسلامی ندوشن انجام دادند. هم چنین از موسسه اطلاعات و سرپرست فقید آن(سید محمود دعایی) و سرپرست اندیشمند کنونی(سید عباس صالحی) تشکر می کنم که زمینه ای برای انتشار گفته ها و نوشته های اسلامی ندوشن بودند.

وی افزود: اسلامی ندوشن روشنفکری متفاوت بود. ساختار فکر او نمونه بارز یک ساختار گفتگویی بود و با دو فرهنگ بومی ایران و فرهنگ دنیای غرب سر و کار داشت. او نویسنده ای ومتفکری بود که بدون تعصب و پیش داوری در عرصه فرهنگ قلم می زد. وی آن چه را با عقلانیت و اخلاق سازگار می دید، مورد توجه قرار می داد. او متفکری بود که به اخلاق و انسانیت اهمیت فراوانی می داد. اسلامی ندوشن کامیاب و پر بار زیست.

او ادامه داد: این روشنفکر متفاوت، ده ویژگی داشت. او قائل به اعتبار تاریخی برای ایران بود. به لحاظ زاویه فهم، یک زاویه نگاه گفتگویی و شاعرانه داشت. عشق به ادبیات در منش و روش او مایه نان خوردن او نیست. زبان ارتباطی مناسبی داشت. مدام در حال پژوهش بود. قدرت نظریه پردازی بالایی داشت. دغدغه مند بود و مهم ترین دغدغه هایش ایران، فرهنگ و اخلاق بود. ابراز امید می کرد و احساس کامیابی داشت. در جستجوی تعادل بود و نهایتا قدرت انتخاب داشت و می دانست که چه می خواهد.

محمد دهقانی: ناسیونالیسم رمانتیک در عین دلبستگی به مدرنیسم، سنت گرا و اخلاقی است

محمد دهقانی از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: سال ۱۳۷۳ دانشجوی دکتری ادبیات دانشگاه تهران شدم و از درس هایی که گذراندیم، درس مکاتب ادبی بود که محمدعلی اسلامی ندوشن تدریس می کرد و از همان جا رابطه ما گرم شد و از من خواستند که در اداره مجله هستی به او کمک کنم. این دوستی تا وقتی که او از ایران رفت ادامه داشت. آخرین بار در سال ۱۳۹۴ او را دیدم و این دوستی بیش از ۲۰ سال دوام داشت. درباره او بسیار نوشته و سخن گفته ام.

وی افزود: در پاییز ۵۲ بنیاد شاهنامه که مجتبی مینوی رئیس آن بود، اولین بخش شاهنامه را منتشر کرد که بعضی افراد نقدی بر آن نوشتند از جمله اسلامی ندوشن و مهدی قریب هم در پاسخ به اسلامی ندوشن مطلبی نوشت. البته باید قبول کرد که دانش مینوی در شاهنامه نویسی بسی برتر از اسلامی ندوشن است و از نظر من بسیاری از ایرادها درست نیست.

او ادامه داد: قبلا مقاله ای نوشته ام به نام اسلامی ندوشن و ناسیونالیسم فرهنگی. ما در ایران دوره پهلوی و بعد در جمهوری اسلامی، با یک نوع ناسیونالیسم به نام ناسیونالیسم رمانتیک مواجه هستیم که در عین دلبستگی به مدرنیسم، سنت گرا و اخلاقی است. بر زبان و فرهنگ تاکید دارد، به شدت وحدت گرا است و می کوشد ایران را سرزمینی بداند که همیشه دولت و سرزمینی یکپارچه داشته است. ایرادی که اسلامی ندوشن بر تصحیح مینوی می گیرد از داستان رستم و سهراب، ایراد اخلاقی است. متاسفانه ناسیونالیسم رمانتیک در تصحیح متون کهن ما وارد شده است.

فریدون مجلسی: در کلاس درس اسلامی ندوشن درس دموکراسی یاد می گرفتم

فریدون مجلسی دیپلمات بازنشسته، بیان داشت: در حدود هفت سال پیش از محمدعلی اسلامی ندوشن برای دریافت جایزه خوارزمی دعوت شد اما او در ایران تشریف نداشت و به من نمایندگی داد که در آن جلسه حضور پیدا کنم و لوحی را با امضای رییس جمهور وقت دریافت کردم. بعدها من این الواح را در اختیار محمدجواد حق شناس قرار دادم.

وی افزود: در سال ۱۳۴۶ که دانشجوی اسلامی ندوشن در کلاس حقوق بین الملل بودم، در آن جا درس دموکراسی و چگونگی دموکراسی کاربردی بر اساس آرای ملت را یاد می گرفتم.

محمدجواد حق شناس: تشییع پیکر اسلامی ندوشن در شهرهای مختلف، نشان داد که مردم ایران قدرشناس هستند

محمدجواد حق شناس از اساتید دانشگاه، ابراز داشت: از مجموعه خانه اندیشمندان علوم انسانی که به حق در این سال ها بسیار برای پاسداشت علوم انسانی و بزرگان علوم انسانی تلاش کرده اند، تشکر ویژه دارم. در بخشی از وصیت محمدعلی اسلامی ندوشن آمده است که جنازه را از دانشگاه تهران گذرانده و بعد به نیشابور انتقال دهند. او می گوید خراسان پر تاریخ ترین ایالت ایران و نیشابور بلا کشیده ترین شهر ایران است. در آخر می گوید بیت "اگر از پرده برون شد دل من عیب مکن/شکر ایزد که نه در پرده پندار بماند" که از حافظ است روی سنگ قبرم حک شود.

وی افزود: زمانی که در شورای شهر و کمیسیون فرهنگی بودیم، یکی از کارهایی که دنبال می کردیم نشاندن نام بزرگان بر معابر و ساختن سردیس ها و مجسمه های بزرگان بود. خیابان های اطراف دانشگاه تهران را به نام بزرگان ادبیات کشور نام گذاری کردیم. هم چنین در مجله و با تیتر مردی که ایران را از یاد نبرد، به محمدعلی اسلامی ندوشن پرداختیم. تشییع پیکر اسلامی ندوشن در شهرهای مختلف، نشان داد که مردم ایران قدرشناس هستند.