به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "نقد و بررسی کتاب بومی گرای ایران در سده های آغازین اسلام" به همت گروه تاریخ خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز چهارشنبه ۱۲ اردیبشهت ۱۴۰۳ در سالن خیام خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. محمد بیطرفان دبیری این نشست را برعهده داشت. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

علی بهرامیان: کتاب حاضر، یک دستاورد علمی درخشان است

علی بهرامیان از اساتید دانشگاه، ابراز داشت: از خانه اندیشمندان علوم انسانی تشکر می کنم که این فرصت را فراهم کرده است. کتاب خانم کرون که آخرین کتاب او هم هست، در زمان حیاتش منتشر نشد و بعد از حیات او به چاپ رسید. همین اتفاق برای مترجم کتاب هم تکرار شد. هم تالیف و هم ترجمه این اثر، کار بسیار دشواری بوده است. نویسنده که دانمارکی است دارای نثری خاص است و در ایران با یکی دو تا کتاب شهرت دارد. او شیوه خاصی در تحقیق دارد.اصولا تحقیقات در این عرصه ها به دلیل طبیعتی که دارد به راحتی پیش نمی رود.

وی افزود: تاریخ نگاری اسلامی بنا بر طبیعتی که دارد، دو رویکرد کلی در آن موجود است. یکی این که به طور کلی حوادث را چه در سطح سیاسی یا غیر سیاسی در منطقه ای که اسلام ظهور کرده است، تقریبا منقطع از دوران قبل از خود نشان می دهد. دیگر این که این روایت ها در سنت تاریخی به ما رسیده، تا حدی منقطع است. در دوره ای که نویسنده این کتاب به آن پرداخته، خلافت از اموی به عباسی منتقل شده است. در این دوره، قیام ها و جنبش هایی به ویژه در شرق ایران اتفاق افتاد. پژوهشگران از جمله غلامحسین صدیقی که جنبش های دینی ایران را نوشت، در این زمینه کار کرده اند. عبدالحسین زرین کوب هم در دو قرن سکوت به آن پرداخته است. اما باید بررسی کرد که چه چیزی موجب شد که افرادی در آن زمان قیام کنند و سلسله عقایدی که به آن ها نسبت داده می شود، درست است یا خیر؟ محققان ایرانی معمولا در این موارد به کلی گویی اکتفا می کنند. لازم بود یک نفر این موارد را بشکافد و نویسنده این کتاب، فارغ از این که با او موافق باشیم یا خیر، این کار را کرده است.

او ادامه داد: نویسنده در فصل اول قیام ها را بررسی می کند و آن ها از نظر سیاسی هم واکاوی می کند. به احتمال زیاد خلافت عباسی هدف اول این قیام ها نیست. رازهایی در بین هست که ممکن است ریشه در دوران ساسانی داشته باشد. در فصل دو و سه هم به مواردی مانند خدا و هستی شناسی می پردازد و در فرجام هم به نتیجه گیری پرداخته است. این کتاب، یک دستاورد علمی درخشان و آموزنده است. البته نقدهایی هم بر کتاب وارد است از جمله اینکه در بعضی موارد نتیجه گیری های تندی داشته است اما با با وجود این موارد هم، کتابی ارزشمند است.