به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "نگاهی میان رشته ای به روانکاوی ژک لکان: بررسی کتاب درآمدی به خوانش سمینارهای لکان" به همت گروه روان شناسی خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز شنبه ۲۰ مرداد ۱۴۰۳ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. محمدامین حدادی دبیری این نشست را برعهده داشت. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

امیرحسین ابراهیم، مترجم و پژوهشگر، ابراز داشت: در میان روانکاوان شناخته شده، کمتر روانکاوی بوده است که به اندازه لکان در ممالک غیر غربی(جهان سوم) به این میزان مورد اقبال قرار بگیرد. مثلا در کشوری مانند آرژانتین روانکاوی لکان بسیار نافذ است. این ها کشورهایی هستند که یک مقداری به جنس جامعه ما از جهاتی نزدیک هستند. در ایران پس از وقایع انقلاب و دوران جنگ، ما با واقعیتی مواجه شدیم که تئوری و مجموعه اندیشه هایی که از نحله های های فکری فلسفه معاصر فرانسه نشئت می گرفت، در یک جامعه بی در و پیکر ناگهان نفوذ پیدا می کند. اندیشه هایی به جامعه ما آمد که اصلا و ابدا با میزان رشد قوای مولد و مناسبات اقتصادی سیاسی جامعه ما ذره ای تجانس ساختاری نداشت. من کوشیده ام به نحوی اندیشه های لکان را معرفی کنم و از سوی دیگر، فکر می کنم این اندیشه در جامعه ما به راستی نابهنگام است.

در ادامه امیرمحمد موسوی، روان شناس بالینی، اظهار داشت: وقتی در مورد هر متفکری صحبت می کنیم، باید دو نکته را از هم جدا کنیم. یکی، دیسیپلین هایی که آن متفکر در آن تحصیل کرده است و دوم، دیسیپلین هایی است که در آن کانتری بیوت می کند. در مورد لکان هم، دیسیپلینی که در آن تحصیل کرده، روان پزشکی است و رساله اش مقداری او را به سمت و سوی مطالعات روان شناسی برد. فضایی که آن موقع او در آن فعالیت می کرد، دو گفتمان تازه داشت. یکی، گفتمانی است شبیه کارهای پوزیتویست ها و گفتمان دومی که وجود دارد، روان کاوی است. امروز اگر بخواهید لکان بخوانید، باید بروید و از ساخت انگاری شروع کنید.

در ادامه احسان بقایی از روان شناسان، بیان داشت: لکان را ابتدا باید در زمان و زمینه خود بررسی کرد. در آن زمان فروید گریزی وجود دارد. در آن زمان، در فرانسه اقیانوس مارکسیست وجود دارد. مسئله سر این است زمانی که فلسفه را قاطی کارهای لکان می کنند، کار را پیچیده می کنند. همچنین شارحان انگلیسی زبان مقداری کار را سخت کرده اند. علوم انسانی که ما داخل ایران داریم، بخش بزرگی از آن ثمره ترجمه است. ما باید ببینیم چه مقدار امکان پذیری ترجمه وجود داشته است؟ تعداد کمی از ترجمه های روان کاوی مربوط به فرانسه است. ما در بیشتر موارد به منابع دست دوم مراجعه کرده ایم و متون فرانسوی را از بان انگلیسی به فارسی برگردانده ایم.

در ادامه عبدالرحمن نجل رحیم، مغزپژوه انتقادی - اجتماعی، اظهار داشت: این جلسه برای من مجالی است تا به اختصار درباره روان کاوی لکان صحبت کنم. اندیشه ای را که پیچیده است و شانس این را داشته که تفسیرهای زیادی درباره آن شده، درست نفهمیم، قادر به نقد آن هم نخواهیم بود. من فکر می کنم امروز دیگر درباره ذهن، شناخت و آگاهی نمی توانیم از نظر علمی حرف بزنیم اگر به نقش بدن نپرداخته باشیم. ما هنوز در یک جهان دوپاره سودازده زندگی می کنیمو دلیلش هم کارزار روان کاوی لکان است. ما وقتی از لکان صحبت می کنیم، جنبه های زبان شناسی و اجتماعی او را در نظر می گیریم اما بقیه جنبه ها را در نظر نمی گیریم.