به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست " از عاشورا تا اربعین" به همت گروه مطالعات قرآنی خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز دوشنبه ۲۹ مرداد ۱۴۰۳ در سالن خیام خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. آزاده عباسی دبیری این نشست را برعهده داشت. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

مجید معارف استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران، اظهار داشت: خوشحالم که در آستانه اربعین توفیقی حاضل شد که در اطراف قیام امام حسین(ع) بتوانم گفت و گویی داشته باشم و از مسئولان خانه اندیشمندان علوم انسانی که این گونه جلسات را برگزار می کنند تشکر می کنم. اربعین در آیات و روایات ما به نوعی رمز کمال است و این رمز کمال بودن، نشانه هایی دارد، مثلا می توان به میقات حضرت موسی(ع) نگاه کرد. اخیرا دیدم که فردی در فضای مجازی می گوید که چهلم گیری منهای اربعین حسینی، بدعت است اما بدعت به طور کلی یعنی چیزی که جزء دینی نیست ولی ما آن را به دین منتسب می کنیم. در مورد امام حسین(ع) قضیه مقداری متفاوت است. روایتی از مام احسن عسگری(ع) رسیده است که می فرماید پنج چیز از علائم مومن است که یکی از آن ها اهل زیارت اربعین بودن است. این روایت در دو منبع به شکل مرسل آمده است.

وی افزود: در مورد زیارت اربعینی که ما روز اربعین می خوانیم، این زیارت سند دارد. در فاصله عاشورا تا اربعین، حوادثی رخ داده است که بعضی ها برجسته است و برخی ئیگر به اندازه حوادث برجسته مشهور نیست. مسئله را از جایی وارد می شوم که اهل بیت وارد کوفه می شوند و دو مواجهه با مردم و ابن زیاد پیش می آید. مردم کوفه مردمی هستند که از جایگاه اهل بیت معرفت داشتند و هنگام مواجهه با اهل بیت، سرافکنده و شرمنده هستند. سال ها بعد مردم کوفه جزء پیشگامان خونخواهی امام حسین(ع) می شوند. مردم شام نسبت به مردم کوفه شناخت لازم را نسبت به اهل بیت نداشتند و این به مغزشویی اهالی شام توسط معاویه بر می گردد.

او ادامه داد: در مواجهه با ابن زیاد، حضرت زینب(س) ابن زیاد را نشانه رفته و تمام اتفاقات کربلا را به پای او گذاشته است. ابن زیاد سعی می کند حوادث را به پای خدا بگذارد و این ها را نمادی از تقدیرهای الهی عنوان کند اما نه امام سجاد(ع) و نه حضرت زینب(س) زیر بار نمی روند.

معارف افزود: اهل بیت چند روزی در کوفه بودند تا این که تصمیم گرفته شد سرهای مقدس شهدا و همچنین اسرا را با غل و زنجیر به شام اعزام کنند. اهل بیت را در قالب اسیر وارد شام کردند و ذهنیت اهالی شام هم این بود که امام حسین خارجی است. در مواجهه حضرت زینب با یزید، خطبه ای بسیار طولانی ثبت شده است. یزید روی خارجی بودن حضرت علی(ع) و امام حسین(ع) دست می گذارد. حضرت زینب(س) پاسخ می دهد اگر تو مسلمانی، تو در سایه دین پدر، برادر و جد من مسلمان شدی و حالا چطور می شود که ما از قالب دین خارج شده باشیم؟ همچنین امام سجاد(ع) رأس جامعه اسلامی(یزید) را مسئول قتل امام حسین می داند. حضرت زینب و امام سجاد روشنگری هایی در شام کردند که نتایجی مانند آگاه کردن مردم شام نسبت به اتفاقات رخ داده و تغییر موضع یزید از خسونت به احترام را در پی داشت.

وی در پایان گفت: متاسفانه در جوامع استبداد زده که جامعه اموی نمونه ای از این جوامع است، کسانی که در رأس قرار دارند، سعی دارند چیزی را به گردن نگیرند و به عوامل زیردست ربط می دهند.