به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست “رونمایی از کتاب «تراژدی رشد و توسعه در ایران»“ به همت خانه اندیشمندان علوم انسانی و نشر ثالث، در روز ۲۱ مهر ۱۴۰۳ در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. سخنرانان این نشست عبارت بودند از: علی ربیعی، اطهره نژادی، حجت الله میرزایی، حجت الله صیدی، محمد حسن نامی و محمدرضا کارچی بودند.

حجت الله میرزایی، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران، با اشاره به جنبشی که حول گفتن و نوشتن از توسعه شکل گرفته ابراز امیدواری کرد و اظهار داشت: ما به نسبت هشتاد سال گذشته در به‌زیستی بهتری در حال زندگی هستیم اما در مقایسه خودمان با دیگران، جا ماندگی از توسعه را حس می‌کنیم. او همچنین در این خصوص توضیح داد: سال ۱۹۷۹ درآمد سرانه ما و ترکیه و کره جنوبی و چین یکسان بود و امروز بعد گذشت پنجاه سال چین ۳ برابر، ترکیه ۶ برابر و کره جنوبی ۱۲ برابر ماست؛ و این در حالی‌ است که اگر با شاخص‌های توسعه را بسنجیم وضعیت از این هم بدتر است. او در ادامه راجع به حکمرانی بد در این باره و مسائل نشأت گرفته از آن توضیحاتی افرزود.

میرزایی همچنین توضیح داد: ما در نیم قرن اخیر راه یادگیری از دیگران و خودمان را بسته‌ایم؛ با مفاهیمی مثل سکولار بودن، غیر خودی و غربی بودن راه یادگیری از دیگران را بستیم. در یادگیری از خودمان حتی از یادگیری از دیگران هم بدتر عمل کردیم زیرا که بعد هر هشت سال با اصطلاحِ: کنار زدن بانیان وضع موجود،‌ که گویی انقلابی رخ داده راه این این قسم از یادگیری را نیز بستیم.

او به وضعیت توسعه در چین اشاره کرد و گفت: در مانیفست حزب کمونیست چین در ۲۰۲۴ ما دیگر هیچ نشانی از ایدئولوژی نمی‌بینیم و تنها از توسعه کشور چین و ارمغان آن برای مردم چین سخن به میان می‌آید.

وی ابراز امیدواری کرد که: حتی با وجود از دست دادن فرصت‌های طلائی گذشته هنوز می‌توان از اندک فرصت‌های موجود بهره بردای کرد.

علی ربیعی، دستیار اجتماعی رئیس جمهور، ضمن تشکر از خانه اندیشمندان به تاریخ توسعه اشاره کرد و افزود: مسئله توسعه تبدیل شده است به مسئله نخبگی و روشنفکری. باید به ذهنیت توسعه گرا را بیش از هر چیز ارجحیت داد. همچنین ذهنیت توسعه‌گرا به چند دلیل تعارض آمیز بیان می‌شود به همین جهت است که به درستی شکل نمی‌گیرد؛ توسعه بعضاً با فلسفه قدرت متعارض می‌شود و فلسفه وجودی خیلی‌ها را از بین می‌برد؛ به همین جهت ذهنیت توسعه شکل نمی‌گیرد و چنین می‌شود که با استراتژی بقا کشور را اداره می‌کنند، که این‌ها زیر مجموعه رشد قرار می‌گیرند در حالی که حتی از الزامات رشد هم به حساب نمی‌آید.

او همچنین کاربرد گستردهٔ مفهوم پیشرفت در اسناد بالا دستی اشاره کرد و افزود: حتی مفهوم پیشرفت هم در معنای مدرن خودش نسبتی با توسعه پیدا می‌کند.

دستیار اجتماعی رئیس جمهور روابط خارجی، آشتی و سهم گرفتن از اقتصاد جهانی برای مردم، ورود در اقتصاد جهانی برای ایجاد تولید در مقیاس منطقه‌ای حداقل را از الزمات توسعه برشمرد. او همچنین به رشد طبقات اجتماعی جدید از جمله طبقه متوسط صنعتی و متوسط فرهنگی و حس منزلت جویی در آن‌ها اشاره کرد و توضیحاتی در این خصوص ارائه داد.

اطهره نژادی، مشاور عالی وزیر راه و شهرسازی، راجع به عنوان این کتاب و واژه تراژدی در خصوص مباحث مربوط به توسعه سخن گفت: در ایران در صد سال گذشته توسعه همواره در غیاب مردم طراحی و اجرا شده در حالی که مشارکت مردم امکان میسر شدن این روند را فراهم می‌کند. وی اظهار کرد: اگر یکی از اهداف توسعه رسیدن به عدالت باشد، این مهم زمانی محقق می‌شود که دولت و حاکمیت به مشارکت همه مردم و نه فقط بخشی از مردان اهتمام ورزد.

او همچنین به مقاومتِ نسبت به تغییر و عدم مشارکت زنان در عصر ارتباطات اشاره کرد و توضیح داد: این به معنای ایستادگی از سویی و تاب‌آوری از سویی دیگر است.

وی عنوان کرد:‌ درگزارش مجمع جهانی اقتصاد، در مورد شکاف جنسیتی در سال جاری میلادی اوضاع مشارکت اقتصادی زنان به عنوان یکی از شاخص‌ها توسعه بسیار اسف‌بار است، ما رتبه ۱۴۳ را در بین ۱۴۶ کشور داریم. او همچنین تاکید کرد که در قانون کشور منعی برای حضور زنان در انتخابات، انتصابات سیاسی و.. وجود ندارد با این حال ما در این بخش موفق نبوده‌ایم.

روزبه کردونی، تحلیلگر حوزه سیاست‌گذاری‌های عمومی،‌ با اشاره به این که منابعی در کشور هستند که کمتر معرض توجه‌اند عنوان کرد: «نوروز» به عنوان یک مراسم باستانی؛ «ذخیره دانایی» و تبدیل نشدن آن به دانش سیاسی و همچنین «روح صلح جویی و مسالمت آمیز و هم‌زیستی صلح طلب ایرانی» که همواره مطرح بوده، سه تا از منابعی به شمار می‌روند که به وجود و بهره برداری از آن‌ها توجه‌های لازم و کافی صورت نگرفته است.

وی همچنین با ذکر خاطره‌ای عنوان کرده:‌ تا وقتی توسعه به دغدغه عمومی مردم بدل نشود و نظام حاکمیتی جای گرفتن عکس یادگاری با توسعه، آن را به وسیله‌ای برای حل مشکلات بدل نسازد‌، ما نخواهیم توانست مفهوم توسعه و کارکرد آن را در زندگی شخصی‌مان ببینیم.

حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس، توضیح داد: سال ۱۴۰۴، سال چشم انداز است؛ قرار بود که کشور اول منطقه باشیم،‌ به این معنا که باید از عربستان و ترکیه جلوتر بودیم،‌ این در حالی که به لحاظ ارزش اسمی کشور چهارم منطقه هستیم و امارات از ما جلو تر است،‌ به لحاظ شاخص برابری قدرت خرید(ppp) نیز کشور سوم هستیم.

او همچنین اظهار کرد: ما برای ماقی ماندن در این وضعیت به سالی ۶.۵٪ رشد متوسط نیاز داریم،‌ و این رشد از طریق سرمایه گذاری میسر می‌شود؛ ما متاسفانه نرخ تشکیل سرمایه‌مان منفی بوده است. ما به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در سال نیازمندیم که استفاده از آن سرمایه گذاری‌ها هم نیازمند کمک توسعه‌ورزان است.

محمدرضا کارچی، نویسنده کتاب «تراژدی رشد و توسعه در ایران»، ضمن تشکر از شرکت کنندگان، به روند تولید و نشر این اثر و همچنین مفاهیم انباشت زایی و انباشت زدایی اشاره کرد و توضیحاتی ارائه داد. وی با بیان اینکه نظام حاکمیتی با ساختن رقیب و دیگری برای خودش بدل به مانعی برای توسعه خودش شده است توضیح داد: سلب مرجعیت از نخبگان و رزومه‌سازی‌های جعلی یکی از زیر مجوعه‌های این موانع است.

وی همچنین تشکیل سازمان تحقیق و توسعه را از مهم‌ترین الزامات مسیر توسعه معرفی کرد. کارچی به تلقی مردم از انباشت زدایی به جای انباشت زایی سرمایه و اثرات آن در کوتاه و مدت و بلند مدت نیز توضیحاتی ارائه داد تصریح کرد: ما در جامعه کوتاه مدت زندگی‌ می‌کنیم و افق بلند در این نگاه نداریم.

محمد حسن نامی، تحلیلگر حوزه سیاست عمومی، در رابطه با مسائل حوزه توسعه در کشور و موانع پیش‌روی آن اظهار داشت: اگر می‌خواهیم به با توجه به منابعی که در اختیار داریم به توسعه قابل قبولی دست پیدا کنیم نیاز است سامانه مدیریتی قوی را به کار گیریم تا در منابع را در اختیار مردم قرار دهیم. او همچنین به مشکلات موجود در این مسیر اشاره کرد و نمونه‌هایی در این خصوص ارائه داد.

در آخر، این مراسم با رونمایی از کتاب «تراژدی رشد و توسعه در ایران» توسط سخنرانان این نشست و مدیر نشر ثالث، به پایان رسید.