به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "حقوق، علوم سیاسی و ایدئولوژی در دانشگاه امروز" به همت مجله سیاست نامه، انجمن حقوق شناسی و خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز چهارشنبه ۳ بهمن ۱۴۰۳ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. بزرگمهر بشیریه دبیری این نشست را برعهده داشت. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

در ابتدا، حامد زارع مدیر مسئول مجله سیاست نامه، اظهار داشت: حقوق و علوم سیاسی در تاریخ سنت دانشگاهی ما گرچه پیوندی سببی دارند اما نسبتی نسبی ندارند. حقوق در ایران همواره به دلیل پیوندش با فقه و اصول، دانشی با ضابطه، سابقه و دامنه روشن تاریخی است اما علم سیاست فاقد مباتنی نظری روشن معطوف به ایران است.  برخلاف دانش حقوق که بر یک بنیاد شکل گرفته است، علم سیاست در یک انقطاع کامل به عنوان یک کالای وارداتی در دانشگاه عرضه شده است.

وی افزود: ایدئولوژی در قرن بیستم با بحث درباره پدیده انقلاب مطرح شد. انقلاب هم در قرن بیستم یک پدیده چپ گرایانه است. در مورد دانشگاه، با گسترشی که نظام دانشگاهی از سال های دهه سی خورشیدی پیدا کرد و در شرایطی که فضای سیاسی ایران بسته تر و دایره فعالیت احزاب تنگ تر می شد، دانشگاه، با استقلال نسبی که در آن زمان داشت، به یکی از مراکز فعالیت سیاسی تبدیل شد. با انقلاب فرهنگی ضربه ای حساس و جبران ناپذیر به دانشگاه وارد آمد. دولت های بعد از انقلاب، دانشگاه را به عنوان ابزاری برای مهار جنبش های اجتماعی به کار گرفتند. علم نیازمند مدیریت است و هیچ چیز به اندازه مدیریت از موضع گیری سیاسی و طبقاتی بیگانه نیست. انقلاب فرهنگی مدیریت فرهنگی نبود، تسویه حسابی سیاسی و موضع گیری طبقاتی با دانش و دانشگاه بود.

در ادامه، مهدی مطهرنیا رئیس اندیشکده آینده پژوهی سیمرغ، ابراز داشت: یادی می کنم از حسین بشیریه استاد بزرگ علوم سیاسی و سایر اساتیدی که از محضر آن ها تلمذ کرده ام. حقوقیون ما مذهبی هم بودند و گرایش های مذهبی داشتند و هنوز هم دارند. الهیات عقل نقلی است. عقل دیگر، عقل تجربی است که مادی می انگارد. در مابین این دو، عقل فلسفی قرار دارد. اما آکادمی به کدام یک از این عقل ها تعلق دارد؟ آکادمی بنیادهای معرفت شناسانه خود را دارد.

وی افزود: ایدئولوژی مجموعه ای از قضاوت های سازمان یافته است که به تعریف، تفسیر و... می پردازد و اصولا از ارزش ها ناشی شده است. دانشگاه در حال حاضر به بنگاه صدور مدرک تبدیل شده است. علم حقوق اگر بخواهد با شریعت همراه باشد، باید طوری تنظیم شود که با زمان منطبق باشد. آکادمی آمده است تا با تکیه بر عقل بشری، مسائل آدمی را حل کند. خرد بشری تولید علم می کند. ایران آکادمی پیشرو می خواهد. مذهب آینده بشریت، علم است. دانشگاه باید یک نهاد بوده و رسالت ملی داشته باشد.

در ادامه، صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، بیان داشت: اولین مشکل علوم سیاسی در ایران این است که شما چیزی یاد نمی گیرید چون به شما به عنوان درس، مطالبی آموخته می شود که اخبار صدا و سیما به شما می دهد. عملا چیزی از علوم سیاسی در ایران باقی نمانده است. اساتید بزرگ رفته اند و جای آن ها را کسانی گرفته اند که از دید گزینش صلاحیت داشته اند که استاد علوم سیاسی شوند.

وی افزود: علوم سیاسی نگاهی به گذشته می اندازد که سیر تحولات سیاسی، اجتماعی، تاریخی و فرهنگی در آن جامعه چطور بوده است و تحولاتی که الان اتفاق می افتد را چطور باید فهم کرد. علوم سیاسی تلاش می کند فهم کند که چه می شود در قرن ۲۱ عده ای پیدا می شوند که آن قدر مذهب برای آن ها مهم است و فکر می کنند مذهب، جهان را نجات می دهد که حادثه ۱۱ سپتامبر را به وجود می آورند. کار علوم سیاسی این است که این پدیده ها را بشناسد و بررسی کند. ما در علوم انسانی به سمت عقب در حال حرکتیم. علم یعنی آن چیزی که فهم شما را بالا ببرد.

در پایان، از کتاب "آفاق آزادی در سپهر تاریخ" رونمایی شد.