به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، همایش سالانه "پوینده مردی به راه؛ به مناسبت سومین سالگرد درگذشت استاد علی رضاقلی" به همت موسسه دین و اقتصاد و با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز جمعه ۲۲ فروردین ۱۴۰۴ در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

در ابتدای مراسم کلیپی تصویری از جمال بیگی از دوستان علی رضاقلی پخش شد که در آن وی ابراز داشت: رضاقلی می گوید که نظریه باید به تن واقعیت بخورد. او به همه آثار سرک می کشید و معتقد بود صزفا با علوم سیاسی نمی توان سیاست را در ایران فهمید. او کتاب جامعه شناسی اقتصادی تاریخی ایران را هم نوشت اما چاپ نکرد. وی تا واپسین روزهای زندگی، عمق معرفتی خود را افزایش داد. در جامعه ایران، کاستی نقد عالمانه بسیار جدی است اما رضاقلی این جرئت را داشت که با نگاه نقادانه خود را بررسی کند. او به سراغ شاهنامه رفت و تحلیل های عمیق اجتماعی و اقتصادی روی آن انجام داد. وی فراوان و دقیق می خواند. عمرش را صرف پاسخ به چرایی توسعه نیافتگی ایران کرد.

در ادامه، جعفر آهنگران، مدیر گروه مدیریت خانه اندیشمندان علوم انسانی، بیان داشت: چه توفیقی بالاتر از افتخار برگزاری سومین سالروز پرواز استاد خود ساخته و دردمند. خدا را شاکرم که به من اجازه داد سخن از مردان حق بگویم. من در برابر همه استادان و خانواده گرامی رضاقلی سر تعظیم فرود می آورم.

وی افزود: خانه اندیشمندان علوم انسانی در عمر ۱۳ ساله خود، بنیانی را بنا نهاد که امروزه بسیاری از نهادهای عمومی و خصوصی از آن الگوبرداری کنند و این خانه پایه گذار برگزاری مراسم های نکوداشت و بزرگداشت ، دانش، دانشمند و اندیشمند بوده است. امید واثق داریم که این خانه فرصت یابد با همین سبک و سیاق و البته با پشتیبانی بزرگان، راه تقدیس علم را ادامه دهد.

در ادامه، احسان رضاقلی، ابراز داشت: من آشناییم با فردوسی و شاهنامه را مدیون استاد رضاقلی هستم. شاهنامه ای که فردوسی ترسیم کرده و داستان رستم و اسفندیار آن، مثل داستان زندگی خود استاد است. شاهنامه تفاوت عمده ای با سایر آثار مطرح دارد و آن این است شاهنامه در دوران بالندگی قوم ایرانی سروده شده است. داستان رستم و اسفندیار دربردارنده مهم ترین مسائلی است که انسان باستان با آن برخورد داشته و اتفاقا امروز هم این مسائل برقرار است.

در ادامه، حمیدرضا قاسمی از شاگردان علی رضاقلی، اظهار داشت: عنوان سخنرانی من، حقوق مالکیت در مارپیچ غارت با توجه نظرات استاد رضاقلی است. مالکیت به سه دسته مشاع، جمعی و فردی تقسیم می شود. دولت مسئول تعریف و اجرای حقوق مالکیت است. حقوق مالکیت ناکارآمد یعنی اینکه عرصه برای بازی کسانی با سیاست می توانند ارتباط برقرار کنند، باز شود. در مارپیچ غارت، قیمت حامل های انرژی افزایش پیدا می کند، پس از آن تورم و آشفتگی پیش می آید و در نهایت کاهش ارزش پول ملی را شاهد هستیم و این چرخه ادامه دارد. از آثار مارپیچ غارت می توان به افزایش هزینه های معاملاتی، از مالکیت فردی به سمت مالکیت مشاع رفتن، دولت مسئولیت ناپذیر و مردم حکومت ناپذیر و افزایش هزینه های نظارت را نام برد.

در ادامه، هاجر اصغری از شاگردان علی رضاقلی، ابراز داشت: استاد کلاس های شیرین و دلچسب داشت. او دارای تجربه های عجیبی بود. وی سه سال به ما روش شناختی آموخت که درس هایی در خود داشت که به اندازه یک دوره چهار ساله کارشناسی ارزنده بود. او آزادانه فکر کردن را در بیرون از دانشگاه جستجو کرد. من برای اولین بار کلمه غیرت علمی را از او یاد گرفتم. وی منش علمی خود را به ما یاد می داد.

در ادامه، علی عرب مازار از دوستان علی رضاقلی، اظهار داشت: رضاقلی یک پژوهشگر برجسته، پر کار، پر تلاش و به تمام معنا در جستجوی دانش بود. وی بسیار سخت کوش بود و امروز ایران نیازمند چنین سخت کوشی است. از دید من او یک اندیشمند متفاوت ایرانی بود. وی پر مطالعه بود اما گزینشی انتخاب می کرد اما خیلی عمیق و دقیق مطالعه می کرد. هم چنین احاطه خوبی به ادبیات و تاریخ ایران داشت. او ترکیبی از تجربیات زیسته خیلی متفاوت داشت. در بحق رفاقت، رفیق بی همتایی بود. اندیشمندی بود که تجربه کار اجرایی هم داشت. او قبول داشت که راه های گذار به توسعه یافتگی هنوز وجود دارد.

در ادامه، سید علیرضا عظیمی پور، از مدیران اقتصادی، ابراز داشت: رضاقلی استادی بود که درد ایران داشت. از او یاد گرفتم به جای اینکه در داستان جوامع دیگر غرق شویم، باید داستان جوامع خودمان عمیق بخوانیم. او در این اندیشه بود چطور ایرانی ها از پیچ و خم گرفتاری هایشان بیرون بیایند. وی همزمان به تاریخ، جغرافیا و ادبیات توجه می کرد. استاد از دل متونی که مطالعه می کرد، گزیده های نابی را پیش روی ما می آوردند.

در پایان، فرشاد مومنی، مدیر موسسه دین و اقتصاد، بیان داشت: از همه کسانی که بانی خیر برپایی این همایش بودند، سپاسگزارم. دغدغه اصلی ما این است که ذکر اندیشه های رضاقلی به چه کار امروز ما می آید؟ اگر انسانی یک متفکر بزرگ شد، به معنای غیر قابل نقد بودن او نیست، هم چنین به معنای وارد کردن نقدهای جدی به او هم نیست. تا به امروز با هر موج نوآوری علمی و فنی، با پدیده عدم تقارن اطلاعات مواجه می شویم. رضاقلی همه را به روش شناسی و تفکر انتقادی دعوت می کرد. او می گوید باید به تولید فناورانه برگردیم. وی به ما یادآوری می کند که مسئله ی توسعه، یک مسئله عادی نیست بلکه مسئله ی مرگ و زندگی است. او برای فهم عالمانه مسائل ایران به تاریخ، جغرافیا و ادبیات توجه می کرد. اندیشه او اگر نقادانه مورد بررسی قرار گیرد، به اعتلای ایران کمک می کند. او توانسته است که فرزند آگاه زمانه خودش باشد. با مراجعه به آثار رضاقلی، می فهمید که برای ایران هنوز راه نجات وجود دارد.