به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، آیین بزرگداشت "دکتر اکبر اعتماد" بنیانگذار سازمان انرژی اتمی ایران و موسس دانشگاه بوعلی سینا، به همت خانه اندیشمندان علوم انسانی، سازمان انرژی اتمی ایران، دانشگاه بوعلی سینای همدان، بنیاد ایران شناسی و موسسه مطالعاتی بشیریه، روز چهارشنبه ۳ اردیبهشت ۱۴۰۴ در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. بزرگمهر بشیریه مدیرعامل موسسه مطالعاتی بشیریه اجرای این مراسم را برعهده داشت. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

در ابتدا، علی اصغر قاسمی، مدیرعامل خانه اندیشمندان علوم انسانی، ضمن خیرمقدم به حضار و تسلیت به خانواده محترم اعتماد، اظهار داشت: خرسندم که خانه اندیشمندان علوم انسانی، برای دومین بار میزبان برنامه ای است که به افتخار و پایمردی مرحوم اعتماد، برگزار می شود. دفعه گذشته، نکوداشت آن مرحوم در همین سالن برگزار شد. تا الان نزدیک ۳۰۰ برنامه نکوداشت و بزرگداشت در این خانه برگزار شده است. کسانی که چنین مراسماتی برای آنان برپا شده است، دو ویژگی مشترک داشته اند. یکی، جایگاه علمی و نقشی که در تولید دانش در کشور داشته اند. دومی، وطن دوستی و خدمت به اعتلای ایران بوده است. مرحوم اعتماد دو ویژگی دیگر هم داشته است. اول، نقش وی در بنیانگذاری سازمان انرژی اتمی است. بنیانگذاری یک نهاد کار سختی است به ویژه بنیان گذاشتن و ایجاد یک نهاد به طور صحیح. دومین مورد؛ مرحوم اعتماد انسان بزرگی بود و این قدرت درونی را داشت که بین ایران و همه مسائل دیگر تفکیک قائل باشند. تعهد او به ایران در هر شرایطی درس بسیار بزرگی برای جامعه و بخصوص جوانان ما است.

در ادامه، لیلا اعتماد فرزند مرحوم اکبر اعتماد، ابراز داشت: ۱۲ روز پیش زندگیم زیر و رو شد. خبری که از آن می ترسیدم، به من رسید. با اجازه مادرم، تصمیم گرفتم همان طور که پدرم می خواست، پیکرشان را به ایران و همدان برگردانم. او بسیار مهربان بود و همین مهربانی بود که در سازمان انرژی اتمی و دانشگاه بوعلی سینای همدان، برایش سنگ تمام گذاشتند. دیگر فکر نمی کنم کاری مانده باشد که پدرم را خوشحال تر کند. لازم می بینم از زحمات ناصر بکتاش و تهمورث بشیریه تشکر کنم.

در ادامه برنامه، ناصر بکتاش نماینده خانواده اعتماد، بیان داشت: برخود واجب می دانم که از لیلا اعتماد صمیمانه سپاسگزاری کنم که با تلاش فراوان موجب شد پیکر پدرش به ایران بازگردانده شود و در زادگاهش(همدان) به خاک سپرده شود. از پیام های تسلیت رئیس جمهور، معاون اول رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی تشکر می کنم. پیکر آن مرحوم بعد از تشییع در سازمان انرژی اتمی، به همدان منتقل شد و در دانشگاه بوعلی نیز تشییع شد. از خانه اندیشمندان علوم انسانی نیز که این مراسم باشکوه را برگزار کرد، قدردانی می کنم. این مراسم ها نشان می دهد هر کس صادق و خدمتگزار باشد و برای منافع ملی کار کند، کشور قدردان او است.

در ادامه، رضا امراللهی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی، اظهار داشت: مرحوم اعتماد به تمام معنا انسانی مردمی بود، اصلا اهل ریا و ظاهرسازی نبود. ما هر چه از او دیدیم، در آن بوی وطن پرستی را احساس می کردیم. او در تربیت نیروی انسانی نقش بزرگی را برای صنعت هسته ای ایفا کرد. او صرفا برای تربیت نیروی انسانی، با دانشگاه های خوب آمریکا، فرانسه، آلمان و بلژیک قرار منعقد کرده بود. بهترین افراد را از بهترین دانشگاه های کشور بر می گزید. او هم ملی بود و هم ژرف نگر. قبل از انقلاب، عده ای سر و صدا راه انداختند که اعتماد و همکارانش در ساخت نیروگاه های اتمی زیاده روی می کنند. او معتقد بود اگر نیروی انسانی پای کار نباشد، هر چقدر هم که نیروگاه درست کنیم، باز هم محتاج فرنگیان خواهیم شد.

در ادامه، پرویز پیران از جامعه شناسان، طی یک پیام تصویری ابراز داشت: متاسفم که به دلیل وضعیت جسمی و دوری راه، نتوانستم در این محفل ارزشمند شرکت کنم. سخن گفتن از مرحوم اعتماد ساده نیست. چند باری که او را دیدم، احساس کردم با انسانی بس بزرگ و دانشمندی بسیار پر مایه مواجه هستم.

فریدون عباسی دوانی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی، دیگر سخنران این مراسم بود و اظهار داشت: مرحوم اعتماد یک استراتژیست با هویت ملی و عرق ملی بالا یود. او انسان بزرگی بود و افتخار می کنم که مانند یک معلم به ما کمک کرد. هنگامی که خواست سازمان انرژی اتمی را بنیاد نهد، برای آن قانون نوست که همچنان هم باقی است. او در حوزه های مختلف برنامه ریزی کرد. هنگامی هم که در سازمان برنامه و بودجه فعالیت می کرد، به سازمان انرژی اتمی کمک می کرد. وی شش ماه به رئیس رژیم گذشته درس هسته ای داد. امروز ما در آموزش وضع خیلی خوبی داریم، در زمان تحریم ها هم شاید مقداری کند شده باشیم اما متوقف نشده ایم.

در ادامه، پرویز نوین، قائم مقام اکبر اعتماد در سازمان انرژی اتمی، بیان داشت: در سال ۵۱ زمانی که در سفارت ایران در وین کار می کردم، با مرحوم اعتماد آشنا شدم که در آن زمان برای شرکت در کنفرانس ها به وین می آمد. او من را هم تشویق کرد که در کنفرانس ها شرکت کنم. سال ۱۳۵۳ سازمان انرژی اتمی تاسیس شد و من با او کار می کردم و سعی کردم رضایت وی جلب شود. مرحوم اعتماد سه خصیصه مهم داشت. او بسیار وطن دوست بود و می گفت برای ایران کار کنید. دیگر آن که بسیار دانشمند بود و به کاری که می خواست انجام دهد، بسیار اشراف داشت. سوم، آن که او مدیر به دنیا آمد یعنی می دانست که در سازمان انرژی اتمی به هر کس چه وظیفه ای را واگذار کند. من افتخار می کنم که شاگرد او بوده ام.

فریدون جعفری، نماینده دانشگاه بوعلی سینا، ابراز داشت: قطعا مرحوم اعتماد یکی از بزرگ مردان ایران زمین است. من از شهری می آیم که افتخارش این است که بزرگان بسیاری را تقدیم این آب و خاک کرده است. همدانی که اکبر اعتماد از آن جا برخاست و و تمام جان و دل و فکرش بود. او دانشگاه بوعلی را بنیان نهاد که الان از بهترین دانشگاه های ایران است. مهم، یادگارهایی است که اعتماد و اعتمادها به جای گذاشته اند. نباید از این میهن پرستی و همدان دوستی او غافل شد. صدام چندین بار با واسطه به او پیشنهاد همکاری داد اما او همیشه می گفت خدا آن روزی را نیاورد که به خاک و وطنم خیانت کنم.

در ادامه، محمدحسین یزدانی راد، تهیه کننده کتاب در پرتگاه حادثه، بیان داشت: این کتاب در مورد فعالیت های مرحوم اعتماد در سازمان انرژی اتمی است و روند مصاحبه ها حدو سه سال به طول انجامیده است. اما یک نکته مغفول مانده است و آن اینکه مرحوم اعتماد علاوه بر سازمان انرژی اتمی، در وزارت علوم هم خدمات مهمی را ثبت کرده است. او منشوری را برای وزارت علوم تدوین کرده است. پدر وی رئیس اتاق بازرگانی همدان بوده و بسیار فعالیت خیرخواهانه داشته است. در ابتدا دانشگاه بوعلی با یک رویکرد پژوهشی درست شده است.

در ادامه، علی اکبر صالحی، رئیس بنیاد ایران شناسی، اظهار داشت: ای کاش در زمان حیات مرحوم اعتماد، توفیق صحبت کردن در مورد او را داشتم. اولین باری که نام وی را شنیدم، در زمان دانشجویی در آمریکا بود. وقتی خودم رئیس سازمان انرژی اتمی شدم، ما به عنوان وارث او فهمیدیم که چه کارهای بزرگی انجام داده است. در رژیم گذشته وقتی تصمیم گرفته شد که نیروگاه های هسته ای احداث شود، با سرپرستی مرحوم اعتماد، این کار بدون مطالعه و بررسی دقیق انجام نشد. او در آن زمان برنامه ای پیشنهاد کرد و گفت ایران در عرض ۲۰ سال باید ۲۰۰۰۰ مگاوات برق از نیروگاه های هسته ای داشته باشد. او هم چنین می گفت وقتی نیروگاه خریدیم، سوختش را از کجا تامین کنیم؟ و برای حل این مسئله، با کشورهایی آفریقایی از جمله نامیبیا قرارداد بست که اورانیوم مورد نیاز وارد شود. او اعتقاد داشت که این چنین صنعت پیشرفته ای به نیروی انسانی زبده و با استعداد نیاز دارد و او آمد و شاگرد اول های دانشگاه را انتخاب کرد و به بهترین دانشگاه های جهان فرستاد. این مرد چقدر دوراندیش بود و سازمانی که او بنا گذاشت، الان مایه افتخار و اقتدار ملت ایران است. این ملت، ملت بزرگی است و هر کسی در هر رژیمی خدمتگزاری صادق باشد، قدردانش هستند. زمانی که خودم رئیس سازمان شدم، او را به سازمان دعوت کردیم و از وی تقدیر به عمل آوردیم. این سازمان انرژی اتمی میراث گرانبهایی است، هر چند گاهی گفته می شود ما هزینه زیادی برای آن داده ایم اما این ها صرفا بهانه است، ما هزینه می دهیم چون ایران از نظر سیاسی مستقل شده است و این برخلاف نظم جهانی است. در قرآن آمده است کسانی که از علم برخوردار شدند، خداوند برای آن ها حساب جدیدی باز می کند. قیمت هر انسانی به میزان کارهای ارزشمندی است که از خود برجای می گذارد. علم و دین دو بال برای انسان هستند، نبود هر کدام، باعث به انحراف کشیده شدن دیگری می شود. مردحوم اعتماد هم بال علم را داشت و هم بال دین. یاد و نام او در تاریخ زرین این مملکت افتخارآفرین باقی خواهد ماند.

در پایان، تهمورث بشیریه، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی و نماینده خانواده اعتماد، ابراز داشت: مرحوم اعتماد اهل شعر، ذوق و هنر بود. در اشعار وی جنبه های عرفانی هم دیده می شود. از حضور همه شما در این مراسم تشکر می کنم. من در سال ها است که در دانشگاه، حقوق کیفری درس می دهم. رشته ای که مورد سوء استفاده بسیاری در طول تاریخ قرار گرفته است و حکام با استفاده از آن، تحت عنوان مجازات، مخالفین خود را از بین می بردند. شاید اگر مرحوم اعتماد نیز قبل از انقلاب از کشور خارج نمی شد، نابسامانی های اول انقلاب بر زندگی و حیات او نیز تاثیر می گذاشت. از دولتمردان می خواهم وفتی کسی مثل اعتماد را می بینند عبرت بگیرند و تأمل کنند و به افرادی مثل اعتماد، بیشتر اعتماد کنند.