به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "اخلاق در ذهن و ضمیر ایرانی" به همت گروه روان شناسی خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز پنج شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. امین حدادی دبیر اجرایی این نشست بود.

در ابتدای این نشست، فرشید مرادیان دبیر علمی این نشست، توضیحاتی درباره این سلسله نشست های ده گانه ارائه داد.

در ادامه، امیرحسین ابراهیم پژوهشگر فلسفه سیاسی، اظهار داشت: من به قبل از بحث بحران یا چالش بر می گردم و بحث امتناع امر اخلاقی را مطرح می کنم. اصطلاح امتناع از کارهای آرامش دوستدار نشأت می گیرد. هنوز هم سخن گفتن از امتناع تفکر نوعی تابو است. بعد از آن، امتناع اخلاق و در نهایت امتناع سیاست مطرح می شود.

وی افزود: در جامعه ایرانی، مالکیت خصوصی غیبت داشته است. در نظام آموزشی ایران در هر دوره، برنامه ای بر شکوفایی شخصیتی فرد نبوده است. ما در طول ۱۵۰ سال گذشته خودمان با مقوله ای به نام غرب درگیر بوده ایم. در کل، جامعه ایران جامعه علم بنیادی نیست. متفکرین در مورد هشت سال جنگ تحمیلی کم کار کرده اند چرا که جامعه ای که هشت سال جنگیده یعنی امید داشته است. در بحث بازگشت به خویشتن هم باید گفت که بازگشت به خویشتن یک پدیده مدرن است.

در ادامه، سپاس ریوندی، از مترجمین کشور، ابراز داشت: وقتی از اخلاق ایرانی صحبت می کنیم، از یک پدیده تاریخی صحبت می کنیم. خود مفهوم ایرانی در طول تاریخ دچار گسست های زیادی شده است. از جهاتی ایران باستان و ایران پس از اسلام، دو کشور هستند. در دوره ساسانی، زمانی که دین زرتشت رسمیت پیدا کرد، کسانی مثل مزدک و مانی ظهور می کنند و ادعاهای بزرگی کردند و نسخه سعادت ایرانی را زیر و رو کردند. جنبش مانی حتی در دربار هم نفوذ پیدا کرده بود. جنبش های مختلف دینی در قرن دوم و سوم پیدا می شوند. در همین زمان انواع و اقسام مدعیان ظهور می کنند. در زمان صفویان مذهب رسمی کشور عوض می شود و به تشیع تغییر پیدا می کند. بعدها تشیع به ایدئولوژی تبدیل می شود. ایرانی که تحت تاخت و تاز گوناگون است، اخلاقیاتش هم متفاوت می شود. اخلاقیات گاهی به ترفندهایی برای بقا تبدیل می شود. لغت کلیدی در اخلاقیات زرتشتی، مفهوم اعده و بازسازی است. داستان اصلی شاهنامه، داستان سیاوش است که حماسه ملی ما است. محور این داستان این است که چیزی از دست رفته است و باید پس گرفته شود، نظمی از بین رفته و امور دچار آشوب شده است و باید نظم قبلی را برگرداند.