به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، از سلسله نشست های "کرآبی" نشست "تاریخ فرهنگی آب در ایران" به همت مجله مردم نامه با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی، موسسه اکنون، مدرسه نورزگان، دفتر معماری آبانگاه و کانون جهان ایرانی دانشگاه تهران، روز شنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۴ در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. در این نشست، فیلم مستند تالان نمایش داده شد. امید شمس دبیری این نشست را برعهده داشت. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

در ابتدا، محمدصادق دهقانی، کارگردان فیلم مستند تالان، ابراز داشت: سفر این فیلم هشت ساله شده است که در این مدت نقاط سفید و امیدبخشی وجود داشته است که باعث می شود به فیلم سازی در زمینه محیط زیست ادامه دهم. این فیلم در سینماهای هنر و تجربه به یکی از فیلم های پر فروش سال تبدیل شد. هر کجا که فیلم به نمایش در می آمد، بعد از آن آدم های می گفتند چه کاری از دست من بر می آید؟ بازخوردهای زیادی از این فیلم گرفته ام که بعضی از آن ها بسیار جالب بود. قرار نیست کسی برای ما معجزه کند، قرار است خودمان کاری بکنیم. راه نجات محیط زیست از فرهنگ می گذرد. فرهنگی که در آن یاریگری بوده و آدم ها کنار هم آب را نگه می داشتند.

در ادامه، ژاله آموزگار، استاد فرهنگ و زبان های باستانی، اظهار داشت: این فیلم خیلی ریزه کاری های زیبایی داشت. از کارگردان درخواست دارم بازخوردهای این فیلم را بنویسد. گروهی از ما به قانون جنگل بازگشته اند. در قانون جنگل هر کس به فکر نیازمندی های خود است. انسان راهی دراز پیموده است تا از فانون جنگل گذر کند و مهربانی و همدلی را بیاموزد. دانشمندی می گوید مهربانی آغاز تمدن است. ما مردمی مهربان بودیم و هنوز هم هستیم. همسایه از همسایه خبر داشت. اهل محل را همچون اهل خانه خود می پنداشتیم. چه شد که گروهی از ما چنین شدند که فقط به خودشان می اندیشند؟ مسائل ناگوار و رفتارهای خلاف آیین در جامعه مدلول دلیل هایی است. نابرابری ها، ثروت های بادآورده و بی حد و مرز بر این بی اخلاقی ها دامن زده است. باید تکانی به خود دهیم و به هر صورت که می توانیم به یاری این طبیعت بشتابیم. در آیین کهن ما آزردن آب، زمین و گیاه و هر پدیده طبیعی گناه به شمار می آمد. اما الان با حرص و ولع هرچه روی زمین و زیر زمین است، بلعیده ایم. هرچه توانستیم بی حد و انصاف از این زمین بهره کشیده ایم. باید از گذشتگان اخلاق مدارمان شرمنده شویم.

در ادامه، مرتضی فرهادی استاد جامعه شناسی، ابراز داشت: این فیلم مرثیه ای برای آب بود. ما باید به این فکر کنیم که نیاکان ما در گذشته در این سرزمین کم باران چه کار کرده اند؟ و چطور می توانیم کار درست را انجام دهیم؟ بخشی از مشکلات ما به خاطر ناآگاهی های تاریخی است. کسی که نداند از کجا آمده است، هرگز نخواهد دانست که به کجا می خواهد برود. گذشته چون به یادآید و فهم شود دیگر گذشته نیست بلکه حال و آینده است. انگلیسی ها می گویند آینده از آن ملتی است که به گذشته خود ارج می نهد. اغلب باستان شناسان جهان معتقدند این ایرانیان بودند که کشاورزی و یکجانشینی را به وجود آوردند. پدران و مادران ما در گذشته از زمین و زمان یاد می گرفتند.

در ادامه، داریوش رحمانیان، استاد تاریخ دانشگاه تهران، بیان داشت: درباره مفهوم کرآبی چند نکته قابل عرض است. وقتی نظریه ای را در حوزه علوم انسانی می سازیم، عامدانه می کوشیم مقدایر تند و تیز باشد. کرآبی یک بیماری است. یک وجه آن نظریه، بانگ خود آب است و پیوندی که با آب داشتیم و آن را می فهمیدیم. یک وجه آن، ناظر به کرآبی در حوزه علم، معرفت، گفتن و شنیدن است. ۶۰ سال است بزرگان حوزه علم سخن از بحران آب می گویند و گاهی پیش بینی های شگفت انگیزی کرده اند اما شنیده نشد. منظور از کرآبی، تاریخ نشنیدن است. این برنامه قرار بود از جاهای مختلف پشتیبانی بگیرد اما نهادهایی که متولی حمایت از چنین برنامه هایی هستند، کوچک ترین اعتنایی نکردند. مورخ مسئله اش گذشته نست بلکه مسئله اش اکنون است. اگر دوربین چشم مدرنیته است، ما در بخش بحران آب، دچار کورآبی هم هستیم. هنر سینما و سمتندسازی ما آن گونه که باید و شاید این بحران آبی را ندیده است. آب خواری از زمین خواری خیلی وحشتناک تر است.