به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "هویت ایرانی در گذار از عصر ساسانی به دوره اسلامی" به همت گروه تاریخ و باستان شناسی خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز یکشنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۴ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. محمدمهدی امینی دبیری این نشست را برعهده داشت. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

در ابتدا، رضا شعبانی استاد تاریخ دانشگاه شهید بهشتی، اظهار داشت: هویت یک امر تازه ای است. مسئله ای است که از نیمه های قرن نوزدهم میلادی عنوان شد و به صورت خاص بعد از انقلاب کبیر فرانسه مطرح شد. غرب خیلی دوره ها را پشت سر گذاشت که در مقام مساوی ما در شرق قرار بگیرد. ایران ۲۵۰۰ قبل از میلاد بزرگ ترین امپراتوری جهان را داشته است. در این سرزمین ما از هزاران سال پیش مردم زندگی می کردند که اکثرا در مناطق غربی ایران بودند. این خاک ما انسان را جذب می کرده است. به هر گونه که به این جامعه نگاه کنید، سرشار از استعداد است. من کتاب دارم به نام ایرانیان و هویت ملی که در آن اثبات کرده ام ما به اندازه ای که تا الان از دنیا گرفته ایم، به دنیا داده ایم. به نوعی دنگ خودمان را به دنیا داده ایم. ما یک هویت ملی جاافتاده ی اقلا هفت هزار ساله داریم. ما به ایرانی بودن خودمان افتخار می کنیم. هویت ما بسیار هویت ریشه دار و عمیقی است.

در ادامه، زاگرس زند، استاد تاریخ دانشگاه امام خمینی(ره) قزوین، ابراز داشت: هویت برای بازسازی خودش به گذشته نگاه می کند، حتی در روزگار هخامنشی هم ارجاع به گذشته دارد. در دوره های بعد از ساسانی هم، سلسله ها ارجاعی به ایران باستان می دهند. برای ایران شناسان این نکات هویتی ایران شگفت انگیز بوده است. هویت ایرانی پیچیده است و عناصر و پایه های آن متعدد است. ایرانی ها هیچ وقت در پی تقابل ایران و اسلام نبودند. این را به سود ایرانیت و ایرانی ماندن در نظر گرفته اند.

وی افزود: یک بخش از محتوای هویت ساسانی به میراثی بر می گردد که به آن ها رسیده است. ساسانیان خودشان میراث دار دست کم هزار سال فرهنگ و تمدن شناخته شده است. یکی از میراثی که به ساسانیان رسیده، میراث هخامنشی بوده است. تمرکز سیاسی در دوره ساسانیان، شبیه هخامنشیان بوده است. میراث دیگر، هویت دینی است در جهان باستان و در دین زرتشتی بسیار مهم است. میراث دیگر، میراث پارتی و اشکانی است. از نظر معماری، ساسانیان ادامه دهنده معماری پارتی هستند. ساسانیان در سکه هم ادامه دهنده اشکانیان بودند. نظامی گری ساسانی هم مشابه نظامی گری اشکانی است. عناصری مانند اسطوره، حماسه، تاریخ، جغرافیا، فرهنگ، معماری، دین، خط و طبقات اجتماعی سازنده هویت ایرانی هستند. بخش بسیار زیادی از این موارد سازنده، در دوره ساسانی وجود داشته است. بعد از اسلام، دین زرتشتی به عنوان سازنده هویت ایرانی، تبدیل به اسلام ایرانی می شود.