به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "صلح ایرانی در برابر تجاوز خارجی" به همت انجمن علمی مطالعات صلح ایران و با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز شنبه ۷ تیر ۱۴۰۴ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

در ابتدا، جواد رنجبر درخشیلر، دبیر این نشست، اظهار داشت: یکی از آرزوهای اسرائیل تجزیه ایران است و اهدافشان به جمهوری اسلامی ختم نمی شود. امر سیاسی و امر ملی دو امر کاملا متفاوت هستند. آن چه که در داخل کشور رخ می دهد، امر سیاسی است اما امر ملی معطوف به تمامیت ارضی و غرور و حاکمیت ملی است. در این برهه خودآگاهی ملی در ایران به طور کاملا مشخصی پدیدار شد که مسئله بسیار مهمی است. ملت ایران به معنای واقعی کلمه وجود دارد.

در ادامه، نعمت الله فاضلی، رئیس انجمن علمی مطالعات صلح ایران، ابراز داشت: جنگ ها وقتی اتفاق می افتند، یک سری مسائل را برملا می کنند. تجاوز اسرائیل هم واقعیت هایی را برملا کرد. وقتی صحبت از صلح ایرانی می کنیم، بدیل آن صلح رومی است که ترامپ از آن صحبت می کند. صلح ایرانی بر پایه زور استوار نیست بلکه بر پایه فرهنگ استوار است. تجاوز اسرائیل به ملت ایران این حقیقت را آشکار کرد که ملت ایران به طور تاریخی از راه معاشرت، گفتگو و تبادل نظر می خواهد صلح کند نه از راه به زانو در آوردن دیگری. صلح ایرانی مبتنی بر زبان و مذاکره است. بعد از تجاوز اسرائیل، ملت ایران علی رغم همه نارضایتی ها، تلاش رسانه های موساد را ناکام گذاشتند و به خیابان ها نیامدند. مردم ایران زندگی را پاس می دارند نه مرگ را. حکومت متوجه شد در بحران باید به ملت ایران پناه ببرد. زندگی در این سرزمین زیر نام ملت ایران نیازمند پذیرش تفاوت های قومی، مذهبی و سبک زندگی است.

در ادامه، موسی اکرمی، نویسنده و عضو انجمن مطالعات صلح ایران، بیان داشت: صلح ایرانی در چارچوب مثلث آزادی، عدالت و صلح می گنجد. من قائل به پیوند ناسیونالیسم و انترناسیونالیسم هستم. کشور، دولت و ملت معنای متفاوتی دارند. امروزه ما با شش گروه مواجه هستیم. گروه اول، مدافع حمله اسرائیل بودند و می گفتند ایران تهدید کرده است و اسرائیل حق حمله دارد. گروه دوم، معتقد بودند از طریق بمباران از سوی اسرائیل از دست حاکمیت رها می شویم. اما باید گفت با تجاوز خارجی بعید است سرنوشت بهتری در انتظار ملت باشد. گروم سوم می گفتند این جنگ با حکومت است و به مردم ربطی ندارد اما باید گفت که جنگ های امروزی تاثیرات زیادی بر بخش های غیر نظامی می گذارند. گروه چهارم کسانی بودند که در مواضع سر در گم هستند و نمی دانند از کدام طرف حمایت کنند.گروه پنجم صلح طلبان مستقل هستند که هر دو را نفی می کنندو گروه ششم در چارچوب سیسات واقع گرایانه اظهار نظر می کنند.

در ادامه، بهرام امیراحمدیان، استاد دانشگاه تهران، ابراز داشت: این جنگ سبب ایجاد یک وحدت ملی قدرتمندی شده است و امیدوارم این وحدت حفظ شود. اما برای این که صلح را برقرار کنیم باید کاری کنیم که جنگ صورت نگیرد. جنگ یک امر سیاسی است و حتی وزرای دفاع کشورهای غربی غیر نظامی هستند. در صلح ایرانی، فردوسی از نهال دشمنی و درخت دوستی می گوید. این جنگ به ما نشان داد که ما تنها هستیم و حکومت نه متحد استراتژیک دارد و نه متحد ایدئولوژیک. در آثار بزرگان ما همه جا از صلح گفته شده است. در صلح ایرانی، ایرانیان همیشه ملت صلح دوستی بوده اند. الان نظم بین الملل منطق زور دارد و بعید است که نهادهای بین المللی بتوانند صلح را برقرار سازند.

در ادامه، عبدالامیر نبوی، استاد دانشگاه تهران، بیان داشت: چهار نکته من را نگران می کند. این همبستگی ملی ایجاد شده امر مبارک و مهمی است اما یادمان باشد که دائمی نیست و در روزهای آینده با سایر موارد مثل اقتصاد و معیشت گره خواهد خورد. همبستگی ملی روزهای اخیر ارزنده است اما حواسمان باشد به ناسیونالیسم افراطی منجر نشود. صلح امری مبارک و مهم است اما صلح مقابل جنگ نیست، صلح مقابل خشونت است. همچنین دارد جلوه داده می شود که ایران دچار تنهایی استراتژیک شده است اما ایران هر وقت مبتنی بر عقلانیت بوده، با سایر مناطق دنیا ارتباط برقرار کرده است. ما باید دو اقدام انجام دهیم. یکی، تولید ادبیات صلح و دیگری، شبکه سازی ملی و بین المللی. ما نیاز به سربازان صلح داریم، کسانی که در مقابل خشونت می ایستند.

در ادامه، ماندانا تیشه یار، استاد دانشگاه علامه طباطبائی، اظهار داشت: در این مدت از کشورهای گوناگون جهان پیام هایی به دانشگاه علامه فرستاده شد. افکار عمومی و دانشگاهیان هندی طرف ایران را گرفته بودند و ایران تنها نیست، معنا شد. افرادی از کشورهای نزدیک ما مانند گرجستان، ترکیه، ارمنستان، قطر، افغانستان، پاکستان و تاجیکستان پیام فرستادند. چند موضوع در پیام های دریافتی مشترک بود. همه برای مردم ایران و پیروزی آن ها دعا می کردند و دلواپس ما بودند. همچنین ما را به خانه های خود دعوت می کردند. ایران نماد هویت، فرهنگ و تمدن مشترک بود. این نشان می دهد که شاید ما باید به فلات ایران بیندیشیم. هانتینگتون در دهه ۱۹۹۰ برخورد تمدن ها را مطرح کرد و از سوی دیگر، سید محمد خاتمی از گفتگوی تمدن ها صحبت کرد.

در ادامه، محمد منصورنژاد، دین پژوه و عضو انجمن مطالعات صلح ایران، ابراز داشت: در ایران هیچ وقت صلح سیاسی وجود نداشته است. در صلح سیاسی دولت و کنشگران سیاسی نقش آفرینی می کنند. در طول تاریخ ایران بیش از ۱۱ هزار جنگ در ایران رخ داده است. ما در ایران هیچ گاه دولت ملی نداشته ایم، منظور دولتی است که مشروعیتش را از مردم گرفته باشد و مردم توانایی عزل آن را داشته باشند و حاکمان منافع ملی را در نظر داشته باشند. شکاف دولت ملت بزرگ ترین مسئله ما است. آن چه که ما الان نیاز داریم، دولت ملی است.

در پایان، امیرهوشنگ میرکوشش، استاد دانشگاه آزاد اسلامی، بیان داشت: این جنگ زنگ خطری برای کل منطقه است و ایران و اسرائیل از فاز نیابتی وارد جنگ رسمی شدند. متاسفانه حکومت مدیریت بحران بین المللی بلد نیست. باید آسیب شناسی کرد. ما از دیپلماسی غفلت کردیم. اگر در صحنه بین المللی مشروعیت جهانی نداشته باشیم و اگر پدافند درستی هم نداشته باشیم، نمی توانیم به خوبی از خود دفاع کنیم. ما تمام تخم مرغ های بازدارندگی را در بازدارندگی موشکی گذاشته ایم، در حالی که بازدارندگی باید همه جانبه باشد. یکی از نقاط ضعف در سیاست خارجی جمهوری اسلامی، ناتوانی در صلح است. صلح به معنای تسلیم نیست، صلح مبتنی بر نوعی بازدارندگی هوشمند و دیپلماسی فعال است. اما در مورد روسیه؛ روسیه همیشه به جای مشارکت راهبردی با ایران، از سیاست دوستی مشروط استفاده کرده است. در فضای بین المللی کنونی، وابستگی صرف به قدرت سخت یا شرکا، امنیت ایران را تضمین نخواهد کرد. گفتمان سیاست خارجی ایران باید صلح محور باشد با حفظ بازدارندگی.