به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "بررسی آداب و رسوم مردم طهران در محرم" به همت گروه گردشگری خانه اندیشمندان علوم انسانی و مجله علمی فرهنگی ایران، روز سه شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. محمدرضا وحدتی دبیری این نشست را برعهده داشت. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

سعید روشن از تهران پژوهان، اظهار داشت: واقعه کربلا زمانی که اتفاق افتاد در بین شیعیان و جهان اسلام تحول بزرگی بود و بسیاری بعد از آن به خونخواهی قیام کردند. در مورد واقع کربلا برخی کتاب ها به صورت مستقل تالیف شده اند. به این نوع کتاب ها مقتل می گویند مثل کتاب سید بن طاووس که یک مقتل خیلی مهم است و واژه روضه خوانی در زبان فارسی را او ایجاد کرده است. یک نفر به نام ملاحسین کاشفی کتاب روضه الشهدا را به زبان فارسی می نویسد و غوغایی به پا می کند. منظور از روضه خوانی، خواندن کتاب روشه الشهدا است. او کتاب دیگری هم به نام انوار سهیلی برای هندی زبانان نوشت.

وی افزود: ما در دوره آل بویه اولین عزاداری رسمی را در زمان معزالدوله در بغداد داشته ایم. یکی از دوره های پر اهمیت در دوران معاصر، دوره قاجار است که اتفاقات زیادی در آن روی داد. یکی از کاره، گسترش تکایا و حسینیه ها در دوران ناصرالیدن شاه بود. یکی از تکیه ها، تکیه دولت نام دارد که در سبزه میدان قرار داشت و به عنوان بزرگ ترین سالن نمایشی ایران شناخته می شد. قبل از تکیه دولت، تکیه ی مشهور حاجی میرزا آقاسی بود که خیلی مورد اقبال بود. ناصرالدین شاه دستور داد تکیه دیگری هم در نیاوران بسازند که مهم ترین تکیه شمیران بود.

او ادامه داد: قبلا هیئت های خانگی بیشتر در منزل علما برگزار می شد. در دولاب تکیه ای به نام چال داریم. تنها مراسم سنگ زنی فقط در یکی از محلات کن برگزار شده و می شود. یکی از مهم ترین مکان ها در ری، تکیه نفرآباد است که چندین بار بازسازی شده است. حسینیه ها در گذشته فقط برای عزاداری نبود، بلکه نوعی مجمع صنفی هم بود و از این رو شاهدیم که همین الان هم حسینیه هایی مانند حسینیه صنف بزاز در تهران وجود دارد.

او ادامه داد: تعزیه به معنای عزاداری کردن است اما اصطلاح دیگری به نام شبیه خوانی داریم که لزوما به معنای تعزیه نیست. نخل گردانی در جاهایی مانند یزد و ابیانه خیلی مشهور است اما در تهران هم نخل گردانی داشته ایم. سبک های سینه زنی الان تحت اثیر اعراب عراق است. قبلا مراسمی به نام از زیر منبر رد شدن وجود داشته است که الان هم در بعضی تکیه ها اجرا می شود. مراسم حلواپزان چند دهه است که به وجود آمده است. ما یک سری اقوام در تهران داریم که آن ها هم مراسمات خاص خودشان را دارند.