به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست دوم "صلح ایرانی در برابر تجاوز خارجی" از سلسله نشست های تحلیل تجاوز اسرائیل به ایران از منظر مطالعات صلح، روز چهارشنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۴ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

در ابتدا، روژان حسام قاضی استاد دانشگاه آزاد اسلامی، اظهار داشت: در این شرایط یکی از مهم ترین مسائل، تعریف ما از مسئله جنگ و صلح است. اکثریت جامعه روشنفکری در مورد این مسئله سکوت اختیار کردند و این سلبریتی ها بودند که فعال تر بودند. در شرایط جنگی جامعه شکل توده وار پیدا می کند. در جامعه توده وار، مسئله اصلی حفظ جان است و جامعه از شکل طبقاتی اش جدا می شود. به خاطر ترس از قضاوت، در مورد طرح مسئله سکوت شد. در این شرایط، طرح مسئله تصمیم گیری ها را عقلایی تر می کند. خشونت از بزرگ ترین موانع صلح است. برای رویارویی با مسئله جنگ باید بدانیم در چه شرایطی قرار داریم. بدون صلح، دستیابی به خوشبختی اجتماعی میسر نیست. دانایی بهترین استراتژی صلح طلبی است.

در ادامه، مجتبی مقصودی، استاد دانشگاه آزاد اسلامی، طی یک پیام ویدیویی ابراز داشت: ما در شرایط توازن قوای شکننده قرار داریم که بدترین حالت است. نقش اخلال گران را در فرایند آتش بس از یاد نبریم. تاسیس انجمن صلح محصول آینده نگری و خردورزی است. در طول این ده سال صدها نشست و همایش تعریف کرده ایم. صلح ایرانی محصول خرد، دانایی، دانش و اندیشه است. خرد و خردورزی در نظام حکمرانی، حلقه مفقوده است. باید واقع بینانه به مسائل نگاه کنیم و بازنگری محدد در سیاست ها، امکانات و راهبردها داشته باشیم. عمق استراتژیک ما از مسیر توسعه ملی می گذرد. جامعه فقیر عمق استراتژیک ندارد.

در ادامه، شیرین احمدنیا، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، بیان داشت: جامعه شناسی صلح، شاخه ای از علوم اجتماعی است که با تکیه بر مفاهیم و روش های جامعه شناسی به مطالعه شرایط اجتماعی، تولید و پایداری صلح می پردازد. صلح منفی صرفا غیاب خشونت یا جنگ آشکار است اما صلح مثبت وجود عدالت اجتماعی، برابری ساختاری و احترام متقابل فرهنگی است. در جامعه شناسی، صلح نه صرفا محصول قراردادهای سیاسی بلکه نتیجه فرایندهای پیچیده اجتماعی و فرهنگی تلقی می شود. ما در جامعه هستیم که به شدت نفرت پراکنی حاکم است. نهادهای اجتماعی مانند خانوده، آموزش، دین، رسانه و دولت نقش های کلیدی در نهادینه سازی فرهنگ صلح دارند. از منظر جامعه شناسی، صلح پایدار در گرو انسجام اجتماعی است. جامعه شناسی صلح بر نقش کنشگران مردمی، جنبش های مدنی، گروه های محلی و زنان در ایجاد و تداوم صلح تاکید دارد.

در ادامه، آرزو نجفیان، استاد دانشگاه پیام نور، اظهار داشت: زبان را باید به عنوان یک نظام اجتماعی و فرهنگی تعریف کرد. زبان می تواند ابزار سلطه یا مقاومت باشد. زبان فقط وسیله ای برای انتقال پیام نیست بلکه می تواند ابزاری برای کنترل باشد. زبان و قدرت یک سری جبه های کلیدی دارد. اولین مورد، زبان به عنوان ابزار مشروعیت سیاسی ایت. مورد دوم، ساخت واقعیت از طریق گفتمان است. سومین مورد، سکوت به عنوان استراتژی قدرت و مورد چهارم، قدرت در زبان روزمره و مورد آخر قدرت رسانه از طریق زبان است.

وی در ادامه به تحلیل سخنان دونالد ترامپ در جنگ ۱۲ روز پرداخت.

در ادامه، مهرداد ناظری از جامعه شناسان، بیان داشت: ما در این مدت، یک وضعیت تناقض گونه را تجربه کردیم. سوداگری و همبستگی در مقابل هم دیگر پدید می آِد. سوداگری اشکال گوناگونی می تواند داشته باشد مثل دلالان جنگی. ما چند مدل همبستگی را توانستیم تشخصی دهیم. اولین مورد، همبستگی ناشی از ترس از دیگری است. دومی، همبستگی سرزمینی است. سومی، همبستگی مبتنی بر ادراک مهرورزانه است. ما اساسا فرهنگ مان مهرورزی و عشق ورزی است. اساسا ما ملت جنگ طلبی نیستیم. چهارمی، همبستگی مبتنی بر مراقبت است. مردم احساس کردند باید از یکدیگر مراقبت کنند. مورد پنجم، همبستگی دریافت امید در برابر اختلال و ناامیدی است. در دل همین جنگ ها می بینیم که امید هم شکل می گرد.

در ادامه، علیرضا سلطانی استاد دانشگاه آزاد اسلامی، ابراز داشت: این جنگ یک پدیده محدود به ۱۲ روز نیست. این رویداد یک پیشینه عمیقی دارد که ریشه اش در یک تقابل ایدئولوژیک است که نتیجه اش تا الان برای ایران، یک جنگ ۱۲ روزه و یک دوره گسترده تحریم های اقتصادی را به همراه داشته است. جنگ واقعی ایران و اسرائیل از هفت اکتبر ۲۰۲۳ شروع شد و اسرائیل پله به پله جلو آمد تا به خاک ایران رسید. زدن تاسیسات هسته ای ایران توسط ترامپ، برای جلوگیری از گسترش جنگ بود چرا که ترامپ مرد جنگ نیست. این جنگ پر از حادثه بود. اولین های زیادی را به لحاظ سیاسی، امنیتی و نظامی در خود داشت. این آتش بس می تواند به یک شبه صلح در کوتاه مدت و به یک صلح پایدار بین ایران و آمریکا در میان مدن برسد. اگر رابطه ایران و آمریکا رابطه تقابلی داشته باشند، آتش بس شکننده است. مناسبات ایران با کشورهای منطقه هم می تواند بر آتش بس فعلی تاثیرگذار باشد.