به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "تامین اجتماعی و انسجام ملی" به همت انجمن حقوق شناسی، گروه حقوق خانه اندیشمندان علوم انسانی، انجمن علمی حقوق کار و تامین اجتماعی و موسسه کار و تامین اجتماعی، روز یکشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۴ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. محمد هدایتی زفرقندی دبیری این نشست را برعهده داشت. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

در ابتدا، مهدی کرباسیان مدیرعامل پیشین سازمان تامین اجتماعی، اظهار داشت: در ایران بیمه اجتماعی به معنای وسیع و طولانی از دهه 50 شروع می شود. تاریخچه بیمه به کارگران راه آهن بر می گردد. کشور در دهه 40 کم کم شروع کرد به صنعتی شدن و تعداد کارگران صنعتی زیاد شد و بحث بیمه های اجتماعی تحت توجه دولت وقت قرار گرفت. دولت وقت بانک رفاه کارگران را به عنوان یک بانک وابسته به جامعه کارگری که دولت بودجه اش را می دهد، تشکیل داد. در حوزه کارگری، سازمان تامین اجتماعی تشکیل شد. در اوایل تشکیل این سازمان تا سال 57، در قانون پیش بینی می شود که اگر شرکت های مختلف، بیمه را پرداخت نکنند شامل جریمه سنگین می شوند. در آن مقطع بیشترین درآمدهای سازمان وجود داشته است و منابع مازاد سنگینی ایجاد شده است. از سال 58 تا 70 هم منابع درآمدی سازمان چشم گیر بوده است. اما اتفاق نامیمونی افتاد و بانک رفاه کارگران از زیر چتر سازمان تامین اجتماعی خارج شد و زیر نطر وزارت اقتصاد رفت. در دوره 70 تا 84 چند اتفاق بزرگ افتاد. ما تلاش کردیم در سازمان تامین اجتماعی فسمت بیمه ای و حمایتی جدا شود. هم چنین موسسه ای به نام موسسه پژوهش تامین اجتماعی تاسیس شد که توانست کار علمی کند. در این زمان شستا هم ایجاد شد. بین سال های 84 تا 92 اقشار مختلف تحت پوشش قرار گرفتند اما گفتند حق بیمه اش را دولت بدهد اما دولت پرداخت نکرد. از 92 به بعد هم تا الان اتفاق چشم گیری را شاهد نبوده ایم.

در ادامه، ابراهیم صادقی فر، رئیس موسسه کار و تامین اجتماعی، بیان داشت: امروز 15 میلیون بیمه شده در تامین اجتماعی داریم و چهار میلیون و سیصد هزار نفر مستمری بگیر نیز داریم. نظام تامین اجتماعی در کشورهای مختلف متفاوت است و انتظار واحدی از تامین اجتماعی نمی توان داشت. صرف وجود یا عدم وجود تاستقرار نظام تامین اجتماعی نمی تواند در انسجام ملی تاثیر بگذارد مگر اینکه مکانیسم هایی فعال شود. انسجام اجتماعی شاه کلیدی است که جامعه را در مقابل آسیب ها مستحکم می کند. سوال این است که تامین اجتماعی چه نقشی در انسجام ملی می تواند داشته باشد؟ از جمله این نقش ها  می توان به انسجام اجتماعی و عدالت اجتماعی، تقویت سرمایه انسانی و توسعه انسانی، تقویت امنیت روانی و امید به آینده، تقویت اعتماد عمومی و مشروعیت سیاسی، عدالت منطقه ای و توسعه یافتگی متوازن و ارتقاء کارایی و پاسخگویی سازمانی اشاره کرد. در کنار این نقش ها باید چند مورد هم توسعه پیدا کند از جمله گسترش پوشش در مناطق محروم روستایی، تمرکز زدانیی مدیریت منابع، نهادسازی برای پاسخگویی شفاف و تقویت هماهنگی بین ارگان های ناظر.

در ادامه، مهدی هداوند رئیس انجمن علمی حقوق کار و تامین اجتماعی، ابراز داشت: 50 سال از تصویب قانون تامین اجتماعی گذشته است. ما یک سری تجارب انباشته داریم، این تجارب قطعا دستاوردهای بزرگی بوده که کشور ما داشته است. امروز شاید فرصت مناسبی باشد که ما نظام تامین اجتماعی را مورد ارزیابی قرار دهیم. این سوال پیش می آید که همبستگی اجتماعی به چه معناست؟ این که شما احساس کنید عضو جامعه هستید و یک حمایت از سوی جامعه از شما می شود نوعی همبستگی است. همبستگی در صورتی است که شما این احساس را داشته باشید که مورد حمایت قرار می گیرید. تصمیمات اشتباهی که گرفته شد، باعث شد که سازمان تامین اجتماعی استقلالش را از دست داد و الان مثل یک موسسه دولتی اداره می شود. مهم ترین دستاورد استقلال، جلوگیری از نفوذهای سیاسی است. الان می بینید که بیمه شده ها هم ناراضی هستند و خدمات لازم را دریافت نمی کنند. اگر قرار است از نظر انسجام ملی اتفاقی بیفتد، قطعا باید به سمت استقلال سازمان رفت و نگاه اقتصادی را به نگاه اجتماعی تبدیل کرد.