به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "چالش های شناسایی و به کارگیری استعدادهای خاموش و هوش های گمشده در مسیر رسیدن به مدرسه خردمندانه و ایده آل" به همت انجمن هوش و استعداد ایران و با همکاری گروه علوم تربیت خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز چهارشنبه ۸ مرداد ۱۴۰۴ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

در ابتدا، خدیجه ابوالمعالی، نایب رئیس انجمن هوش و استعداد ایران، اظهار داشت: ما در عصری زندگی می کنیم که برای انتقال دانش دیگر نمی توانیم به روش های سنتی اکتفا کنیم. متاسفانه نظام آموزشی ما به آدمک بد قواره ای تبدیل شده است که یکسان به همه جنبه های رشد نمی رسد. زیست جهان یادگیرنده جهان حال حاضر حتی با زیست جهان دو سال پیش متفاوت است. ما داریم با تفکر دیروز انسان هایی را برای فردا تربیت می کنیم که نتیجه آن، نوجوانانی ناکام، بدون انرژی و بدون انگیزه شده است. اما چه کنیم؟ باید راهکاری بیندیشیم. الگوهای متعددی برای مدارس در جهان وجود دارد. مدرسه ایمن یکی از الگوها است. دیگری، مدارس هوشمند است که از فناوری های هوش مصنوعی و یادگیری شخصی سازی شده استفاده می کنند. دیگری، مدرسه سالم است که در این مدارس هم سلامت جسمانی و هم سلامت روانی مورد توجه قرار می گیرد. عنصر دیگر مدارس خردمند، یادگیری مغز محور است یعنی از ابزارهایی استفاده می شود و از علوم اعصاب و کارکرد مغز برای بهینه سازی فرایند آموزش استفاده می کنند. ما می خواهیم انسان هایی برای فردا تربیت کنیم.

در ادامه، فریبرز درتاج، رئیس انجمن روان شناسی تربیتی ایران، ابراز داشت:بحث استعدادهای خاموش و هوش های گمشده در مدارس ما چندین علت می تواند داشته باشد. یکی، مشکلات ما در شناسایی بچه ها در مدرسه است. معلمان و نظام آموزشی ما نمی توانند استعدادهای پنهان را در مدرسه شناسایی کنند. مورد دیگر، شناسایی زود هنگام است، ما واقعا دوره طلایی آموزش را از دست داده ایم. مورد دیگر، مشکلات محدودیت منابع است. همچنین معیار ما محدود است، تمرکز بیش از حدی بر آزمون های استاندارد داریم که باعث سرکوب سایر اشکال خلاقیت و تفکر انتقادی و تاب آوری می شود. علت بعدی، عدم انطباق با مهارت های آینده است. مدارس اغلب نتوانستند مهارت هایی که به درد زندگی واقعی افراد می خورد را شناسایی کنند. مورد بعدی، شکاف های شمول و تنوع است. ما در مقابل پذیرش تنوع مقاومت می کنیم.اما چالش هایی برای استفاده از استعدادهای خاموش وجود دارد از جمله آمادگی ناکافی معلمان و سکوت فرهنگی. از جمله راهکارهای عملی می توان به سرمایه گذاری در برنامه های شناسایی فراگیر، توسعه حرفه ای معلمان، اصلاح برنامه درسی، ادغام هوش مصنوعی و نه جایگزینی هوش مصنوعی و ایجاد محیط های پرورشی اشاره کرد.

در ادامه، ابوطالب سعادتی، رئیس انجمن هوش و استعداد ایران، بیان داشت: اگر قرار باشد جامعه موفق و خوشبخت داشته باشیم، باید مدرسه ایده آلی داشته باشیم. این مدرسه است که نهادهای مختلف را تغذیه می کند. اما این مدرسه ایده آل باید چه شکلی باشد؟ دنیای امروز به سمت الگوریتم ها رفته است. آیا ما در راه رسیدن به مدرسه خردمند موفق بوده ایم؟ نقطه شروع این مدرسه مبنای فلسفی آن است یعنی آیا ما به خود مدرسه اهمیت می دهیم یا خیر؟ در مدرسه خردمند هر کس یک رسالت شخصی و یک رسالت اجتماعی دارد. نقطه پایان مدرسه ایده آل این است که دانش آموز را به سعادت و خوشبختی برساند. مولفه های خوشبختب عبارتند از رفاه، آرامش، رضایت و امنیت. اگر می خواهیم دانش آموزانمان را به رفاه برسانیم، باید شغل خوبی داشته باشند. شغل را باید از دوره دوم ابتدایی آموزش دهیم، اگر آموزش ها غیر مستقیم باشد بهتر است. برای این که آدمها به شغل مورد نظر برسند، باید استعدادیابی کرد. در مدارس خردمند گفت و گو در جریان است. ما با توجه به پیشینه تاریخی که داریم باید در بین کشورهای جهان بدرخشیم.

در ادامه، مرتضی نظری، عضو هیات مدیره انجمن هوش و استعداد ایران، اظهار داشت: پرسش اول این است که چرا دیگر تعاریف کلاسیک از هوش و استعداد جواب نمی دهد؟ گروهی می گویند هوش موهبت است. بعضی هوش را ثابت و بعضی آن را افزایشی می دانند. آن چیزی که یک پله بالاتر از هوش، استعداد و سواد هست، خرد است. خرد، توانایی استفاده کردن یا نکردن از نتایج هوش و استعداد است. هوش، دانش و سواد بیشتر دانستن است، خرد توانستن است. عقل و هوش مطالعه است، خرد مشاهده است. خرد به تأمل نزدیک تر است. دانش، سواد و هوش یادگیری است و خرد به کارگیری. هوش تند و سریع است اما خرد کند و عمیق. خردورزی وضعیت رشد یافته ای از تفکر است. اگر کلاس درس خردمندانه طراحی شود، طرفدار کنجکاوی آزاد خواهد بود در حالی که آموزش و پرورش امروز به شدت الگوریتمی است. از دل کنجکاوی آزاد، نسل خردمند بیرون می آید. از ویژگی های فردی که از دل تعلیم و تربیت خردورزانه بیرون می آید، می توان به توانایی استقلال، قضاوت، یادگیری از محیط و بهره گیری از اطلاعات اشاره کرد. آموزش و پرورش خردورزانه باید به شدت بودن یادگیرنده را به رسمیت بشناسد. آموزش و پرورش خردورزانه بسیار برای رویا احترام قائل است.