اصلاح ساختار مدیریتی و مالی؛ ضرورتی برای آینده فوتبال ایران
نشست «آسیب شناسی عملکرد مدیریتی و اقتصادی باشگاه های فوتبال کشور» روز سه شنبه ۲۹ مهر در سالن خیام دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.

نشست تخصصی «آسیبشناسی عملکرد مدیریتی و اقتصادی باشگاههای فوتبال ایران» با حضور جمعی از مدیران باسابقه باشگاه های فوتبال کشور، اساتید دانشگاه، پژوهشگران و دانشجویان حوزه مدیریت ورزش برگزار شد. این نشست با هدف بررسی چالش های مدیریتی، مالی و ساختاری باشگاه های فوتبال کشور و تبیین مسیرهای اصلاح حکمرانی ورزشی در ایران با محورهایی چون شفافیت، انضباط مالی، کیفیت مدیریت باشگاهی، فرصتها و موانع حرفهایسازی و درآمدزایی و بررسی نقش لایحه نظام جامع باشگاه داری روز سه شنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۴ به همت شورای عالی تشکلهای ورزشی و با همکاری دانشکده علوم ورزشی و تندرستی دانشگاه شهید بهشتی و گروه ورزش خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
در این رویداد، دکتر مجید خاتونی (مدیر انجمن جامعه و ورزش و فرهنگ و مدیرعامل اسبق باشگاه آلومینیوم هرمزگان)، سید کاظم اولیایی (مدیرعامل اسبق باشگاه استقلال تهران و عضو شورای مرکزی اتحادیه مدیران باشگاههای فوتبال)، دکتر علیرضا فارسی (رئیس دانشکده علوم ورزشی و استاد تمام دانشگاه شهید بهشتی)، دکتر محمدحسن پیمانفر (عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی و مدیرگروه ورزش خانه اندیشمندان علوم انسانی)، دکتر علیاصغر بیگدلی (اقتصاددان ورزش و مشاور مدیریت باشگاهی)، صادق رییسیکیا (مدیرعامل اسبق باشگاه راهآهن و کارشناس حقوق ورزش)، دکتر کلاشی( عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی)، علیرضا یزدانی (کارشناس داوری و دانش آموخته مدیریت ورزش)، حسین آبانگاه (سرپرست اسبق باشگاه پاس و عضو هیات مدیره کانون مربیان فوتبال) مهدی حاجیوند (مولف و پژوهشگر اقتصاد ورزش)، عباس عقبایی(کارشناس بازاریابی ورزش)، محمدرضا نصرالهزاده (کارشناس رسانه و عضو هیات رئیسه انجمن مدیران رسانههای ورزشی) فهیمه معنوی (پژوهشگر حوزه مدیریت ورزش) و ستاره آرین (فعال فوتبال زنان) به بیان دیدگاه های خود پرداختند.سخنرانان در این نشست با اشاره به ضعفهای ریشهدار در نظام باشگاهداری ایران، فقدان شفافیت مالی، مدیریت غیرتخصصی، وابستگی ساختاری به منابع دولتی و دخالت نهادهای غیرورزشی در تصمیمگیریها را از مهمترین عوامل عقبماندگی باشگاههای فوتبال کشور دانستند. یکی از محورهای اصلی نشست، ضرورت شفافیت در جریان مالی باشگاهها بود. سخنرانان با اشاره به مصادیق متعدد فساد اقتصادی و نبود نظام حسابرسی مؤثر، تأکید کردند که تا زمانی که صورتهای مالی باشگاهها شفاف نباشد، حرفهایسازی و جذب سرمایهگذار خصوصی ممکن نخواهد بود. به باور کارشناسان، بسیاری از باشگاههای صنعتی کشور به دلیل مدیریت غیرتخصصی و رویکرد هزینهمحور، از مسیر توسعه بازماندهاند. انتصاب مدیران فاقد دانش ورزشی و اقتصادی، نبود شوراهای سیاستگذاری و تصمیمگیری حرفهای، و تداخل مراجع سیاسی و غیرورزشی در اداره باشگاهها از چالشهای اساسی مطرحشده بود. در این نشست روند نزولی فوتبال باشگاهی ایران در سطح قاره آسیا بهعنوان «زنگ خطر نظام باشگاهداری کشور» توصیف شد. همچنین با اشاره به پیشرفت کشورهایی چون عربستان در توسعه لیگهای حرفهای، تأکید شد که فقدان آکادمیهای مولد، خروجی ضعیف بازیکنان و نبود برنامه توسعه پایدار، جایگاه ایران را در فوتبال حرفهای تضعیف کرده است.ضرورت انضباط مالی، شفافیت در حسابرسی و استانداردسازی مدیریت باشگاهها از پیششرطهای اصلی تحول بیان شد.دربخش دیگری از این نشست با تأیید برخی از انتصابهای مدیریتی اخیر در حوزه ورزش، بر لزوم حمایت از مدیران متخصص و سالم و بهرهگیری از دانش علمی در تصمیمگیریها تأکید شد. در ادامه با اشاره به نبود مدل ملی باشگاهداری و تداخل سیاست در ورزش، تأکید شد که «تحقق باشگاهداری حرفهای نیازمند استقلال مالی و تغییر نقش دولت از تصدیگری به سیاستگذاری است». در ادامه نشست، به برخی از اسناد بالادستی و قوانین مرتبط با اصلاح حکمرانی ورزش اشاره شد، از جمله برنامه هفتم توسعه، آییننامه انضباط مالی فدراسیونها و لایحه نظام جامع باشگاهداری. سخنرانان خاطرنشان کردند که اگرچه این قوانین میتوانند بستر تحول را فراهم کنند، اما در اجرا با چالشهایی همچون تعارض منافع، ضعف نظارت و عدم ضمانت اجرایی روبهرو هستند. اساتید حاضر در نشست بر ضرورت تعامل دانشگاه و صنعت ورزش تأکید کردند. به باور آنان، تا زمانی که مدیران باشگاهها از ظرفیت علمی دانشگاهها بهرهمند نشوند، اصلاح نظام باشگاهداری ممکن نخواهد بود. شکلگیری نهادهای مشورتی، مطالعات تطبیقی و تدوین الگوهای بومی از جمله پیشنهادهای این بخش بود. در ادامه، کارشناسان با نقد روند خصوصیسازی باشگاههای استقلال و پرسپولیس و بررسی اجرای لایحه نظام جامع باشگاهداری، بر ضرورت بازنگری در سیاستهای کلان اقتصادی ورزش و استقرار نظام شفاف مالی و نظارتی تأکید کردند.
جمعبندی مباحث نشست حاکی از آن بود که چالشهای ساختاری، مدیریتی و مالی سه ضلع اصلی بحران کنونی فوتبال حرفهای ایران هستند. وابستگی باشگاهها به بودجههای عمومی، نبود سازوکارهای شفاف برای درآمدزایی، و ضعف در آموزش و تربیت مدیران حرفهای، موانع اصلی توسعه پایدار در نظام باشگاهداری کشور محسوب میشوند.